Lipawa - miasto, które tętni polskością

Lipawa jest to trzecie, co do wielkości miasto na Łotwie. Położone jest nad Morzem Bałtyckim i jest sercem Kurlandii. Co ciekawe, przez Lipawę przebiega ten sam południk, co przez Warszawę. Lipawa charakteryzuje się również tym, że jej historia jest nierozerwalnie związana z Polakami.

- Polacy pojawili się w Lipawie większą grupą po upadku Powstania Styczniowego. Rodziny polskie, litewskie, żmudzkie były prześladowane po powstaniu, utraciły swoje majątki na Litwie, często odbywały karę zsyłki na daleką Syberię i po powrocie miały zakaz osiedlania się w swoich rodzinnych stronach. Wybierały zatem miejsce położone najbliżej rodzinnej guberni i była to akurat Lipawa znajdująca się kilkanaście kilometrów od granicy. Było to mniej więcej w roku 1870 - opowiada Marek Głuszko, autor książki "Polacy w Lipawie - historia znana, nieznana, zapomniana".

Wspomniana książka została wydana przez Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika. Instytut zorganizował również wystawę poświęconą dziejom naszych rodaków w Lipawie. Jednymi z najbardziej znanych byli: Gabriel Narutowicz i Jan Heydatel.

- Jan Heydatel jest autorem koncepcji stworzenia portu handlowego w Lipawie. Przede wszystkim właśnie jemu zawdzięczamy tę ideę, by Lipawa stała się tak ważnym miejscem nad Bałtykiem - mówi Dorota Janiszewska-Jakubiak, dyrektor instytutu.

Dorota Janiszewska-Jakubiak odniosła się również do wystawy w Lipawie. - To, co działo się, przerosło nasze oczekiwania. Na wystawie i w muzeum Lipawy mieliśmy bardzo wielu gości. I to takich, których autorzy projektów lubią najbardziej, czyli naprawdę zainteresowanych, zadających dużo pytań i także opowiadających swoje własne historie - słyszymy.

Kiedy w Lipawie pojawiła się kolejna fala polskiego osadnictwa i z czym była związana? Jaki wkład mieli Polacy w powstanie linii oceanicznej relacji Lipawa - Nowy Jork? Czy wielokulturowa Lipawa przetrwała w czasach sowieckich?

Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.

Tytuł audycji: Świat Kresów

Prowadzi: Krzysztof Renik

Goście: Marek Głuszko (autor książki "Polacy w Lipawie - historia znana, nieznana, zapomniana"), Dorota Janiszewska-Jakubiak (dyrektor Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika)

Data emisji: 6.07.2019

Godzina emisji: 18.12

DS