Polskie Radio we wrześniu 1939 roku

Data publikacji: 27.09.2019 14:14

Ostatnia aktualizacja: 28.09.2019 15:37

Ten tekst przeczytasz w 2 minuty

Pracownik przedwojennej stacji Raszyn przy baterii akumulatorów, Autor - NAC

POSŁUCHAJ

Polska radiofonia we wrześniu 1939 roku (Cztery pory roku/Jedynka)

Ten wrzesień jest wyjątkowy, bo obchodzimy 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Za pośrednictwem polskiej radiofonii nawoływano do obrony kraju i przekazywano najważniejsze komunikaty.

Stan polskiej radiofonii do 31 sierpnia 1939 roku
Polskie Radio miało długofalową stację główną dużej mocy w Raszynie i 8 stacji regionalnych w Krakowie, Poznaniu, Katowicach, Wilnie, Łodzi, Lwowie Toruniu i Baranowiczach oraz w Warszawie stację Warszawa II, która nadawała w pełni swój własny program. Stacje te nie pokrywały zasięgiem terenu całej ówczesnej Polski. - Spore problemy były na Kresach, na Wołyniu - wyjaśnia Krzysztof Sagan, pasjonat radiofonii.

Polskie Radio 1 września 1939 roku
Nadano wówczas słynne i wielokrotnie przypominane przemówienie przypisywane prezydentowi stolicy Stefanowi Starzyńskiemu, w którym wzywano do obrony.

A więc wojna. Z dniem dzisiejszym wszelkie sprawy i zagadnienia schodzą na plan dalszy. Całe nasze życie publiczne i prywatne przestawiamy na specjalne tory. Weszliśmy w okres wojny. Cały wysiłek narodu musi iść w jednym kierunku. Wszyscy jesteśmy żołnierzami. Musimy myśleć tylko o jednym: walka aż do zwycięstwa.

Ale głos, który usłyszeli Polacy nie był głosem prezydenta Warszawy. - To był głos reportera Polskiego Radia Józefa Małgorzewskiego i to wystąpienie zostało nagrane 29 sierpnia, czyli 3 dni przez wybuchem wojny - mówi Krzysztof Sagan. Komunikat był dostarczony ze Sztabu Naczelnego Wodza, a więc z pionu wojskowego. Komunikat miał wówczas zasięg ogólnopolski, a nie tylko warszawski.

A Stefan Starzyński podtrzymywał Polaków na duchu mówiąc codziennie przez radio na żywo.

Rozgłośnie we wrześniu
7 września zniszczono radiostację w Raszynie, żeby nie dostała się w ręce Niemców. Zadania rozgłośni centralnej przejęła Warszawa II, której zasięg był jednak mocno ograniczony. Film "Pianista", który pokazuje jak podczas gry utworu Chopina przez Władysława Szpilmana studio jest ostrzelane, jest niezgodną z prawdą artystyczną wizją. Władysław Szpilman wspomina ten czas inaczej.

Kończyły pracę kolejne rozgłośnie i najdłużej przetrwała Warszawa II. 23 września Polskie Radio zamilkło przed godziną 16, a to dlatego, że zbombardowano elektrownię i zabrakło zasilania. Ostatni komunikat nadano 30 września na falach krótkich korzystając z zasilania awaryjnego.

Posłuchaj całej rozmowy, w której można usłyszeć dźwięki archiwalne, m.in. wypowiedź Władysława Szpilmana.

Tytuł audycji: Cztery pory roku

Prowadzi: Sława Bieńczycka

Gość: Krzysztof Sagan (realizator dźwięku w Polskim Radiu, pasjonat radia, współautor serwisu Radio Polska)

Data emisji: 26.09.2019

Godzina emisji: 9.20-10.00

Krzysztof Sagan (realizator dźwięku w Polskim Radiu, pasjonat radia, współautor serwisu Radio Polska)