Trylogia, "Krzyżacy", "W pustyni i w puszczy". Najlepsze ekranizacje dzieł Henryka Sienkiewicza

Przedwojenne kino 

Pierwsza adaptacja powieści Henryka Sienkiewicza powstała jeszcze za życia pisarza. Był to obraz "Quo vadis" zrealizowany w 1912 roku przez włoskiego reżysera Enrico Guazzoni. Film, kosztujący kilka tysięcy lirów, przyniósł milionowe zyski. W Paryżu wyświetlony został w największej na świecie sali kinowej Gaumont-Palace przy akompaniamencie 150-osobowej orkiestry. W Londynie - w sali koncertowej Albert Hall zamienionej na wiele tygodni w kino, w seansach uczestniczyło każdego dnia dwadzieścia tysięcy widzów. W Stanach Zjednoczonych film wyświetlano z ogromnym powodzeniem w specjalnie wynajętych salach widowiskowych.

W Polsce premiera "Quo Vadis" odbyła się 8 kwietnia 1913 roku w krakowskim kinie Uciecha. Sienkiewicz, który widział ekranizację swojej powieści, napisał: "W Wiedniu urządzono wspaniałe przedstawienie, na którym był cesarz i cały dwór. W Krakowie pozwolono na 60 przedstawień, za które miejscowy przedsiębiorca zapłacił 12 tysięcy koron. Pójdzie to na Amerykę, Anglię, Rosję, Australię etc.".

Historia miłości Winicjusza i Ligii doczekała się kolejnych ekranizacji. Między innymi w 2001 roku przeniesienia dzieła Sienkiewicza na ekran podjął się Jerzy Kawalerowicz. W rolę Petroniusza wcielił się Bogusław Linda, a Nerona zagrał Michał Bajor. W obsadzie znaleźli się Paweł Deląg, odtwórca roli Marka Winicjusza, oraz Magdalena Mielcarz, która wcieliła się w postać Ligii.

Mimo 18 milionowego budżetu, rekordowego w ówczesnej w polskiej kinematofografii, oraz wybitnej gwiazdorskiej obsady po premierze pojawiło się dużo krytycznych głosów.

Do najbardziej udanych adaptacji filmowych twórczości Sienkiewicza należy Trylogia. Za jej ekranizację zabrał się mistrz polskiego kina - Jerzy Hoffman. Premiera "Pana Wołodyjowskiego" miała miejsce w marcu 1969 roku, a niespełna pięć lat później na ekranach kin pojawił się "Potop". "Ogniem i mieczem" weszło na ekrany w 1999 roku. 

Ekranizacja Trylogii to dzieło życia Jerzego Hoffmana, który kilka lat temu opowiadał na antenie radiowej Jedynki, jak zetknął się z powieściami Sienkiewicza.

- Po raz pierwszy na Syberii, kiedy w 1940 roku zostałem z rodzicami wywieziony na Syberię. Gdy pierwsza dywizja przekroczyła dawną granicę Polski, pierwsze książki, jakie ojciec mi wysłał, to była właśnie Trylogia - słyszymy w archiwalnym wywiadzie. - Na mnie powieści "Pan Wołodyjowski" czy "Potop" zrobiły ogromne wrażenie - dodał wówczas. 

źródło: Tom Trailer/Youtube

W "Magazynie bardzo filmowym" wysłuchaliśmy także archiwalnego wywiadu z Tadeuszem Łomnickim, o tym jak stworzył wybitną rolę Michała Wołodyjowskiego w filmach "Pan Wołodyjowski" i "Potop" Jerzego Hoffmana oraz w serialu Pawła Komorowskiego "Przygody Pana Michała". Aktor opowiedział, że bronił się przez zagraniem tej postaci w obawie, że nie sprosta jej fizycznie. Ostatecznie dał się namówić, i przygotowywał się miesiącami bardzo solidnie, nauczył się jazdy konnej i fechtunku, schudł 16 kilogramów, w pewnym momencie miał wrażenie, ze naprawdę czuje postać "małego rycerza".

W audycji można też wysłuchać opowieści Daniela Olbrychskiego o tworzeniu roli Azji Tuhajbejowicza i Andrzeja Kmicica.

Słuchaczy Programu 1 Polskiego Radia pytaliśmy o to, które ekranizacje dzieł Henryka Sienkiewicza oraz które kreacje aktorskie w tych adaptacjach zapadły im w pamięć.  

Ponadto w audycji: 

- Opowieść o twórczości reżysera Jerzego Skolimowskiego, który 5 maja skończył 83 lata i rozmowa z twórcą "Rąk do góry" i wielu innych wybitnych filmów.

- Aktualności filmowe.

Zobacz także: 

Tytuł audycji: Magazyn bardzo filmowy

Prowadzi: Joanna Sławińska

Data emisji: 6.05.2021 r. 

Godzina emisji: 23.09

ans