Uroczystość Wszystkich Świętych. Bogata historia polskich nekropolii

Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Zakopiański cmentarz na Pęksowym Brzyzku to jedna z naszych narodowych nekropolii. Dr Maciej Pinkwar, autor książki o tym ważnym dla Polski miejscu, podkreślał, że jego zdaniem to jest najmniej smutna nekropolia ze wszystkich. - Smutek na cmentarzach bierze się stąd, że jak patrzymy na to miejsce, przypomina nam się śmierć, odejście bliskich. Na tym cmentarzu patrzymy przede wszystkim na ludzi znanych z działalności, która przetrwała ich śmierć - podkreślił. - Są to artyści, pisarze, muzycy, a nawet wielu przewodników tatrzańskich, oni przetrwali w opowieściach, więc Cmentarz Zasłużonych kojarzy się bardziej z życiem niż ze śmiercią - opowiadał. 

Cmentarz powstał w 1851 roku przy istniejącym już wcześniej i rozbudowanym kościele p.w. św. Klemensa. Nazwa cmentarza pochodzi od nazwiska darczyńcy, który ofiarował ziemię, na której jest zlokalizowany, Jana Pęksy. W 1908 roku założono nowy cmentarz przy ulicy Nowatorskiej. Pod koniec 1931 roku, "Stary Cmentarz" wpisano do rejestru zabytków i nadano mu nazwę Cmentarza Zasłużonych. 

Na cmentarzu przy ul. Nowatorskiej spoczywa m.in. polska tancerka Zizi Halama. 

Ziemie odzyskane

W audycji mówiliśmy też o specyfice Ziem Odzyskanych i mieszaniu kultur na tamtejszych nekropoliach. Spojrzymy na cmentarze jako miejsce pielgrzymek i stałych odwiedzin: np. grób cadyka w Leżajsku lub cmentarz menonicki koło Malborka. - Od 230 lat nasza historia wpływa na naszą wielokulturowość, na nasz stosunek do tych, którzy odeszli - powiedział na antenie Programu 1 Polskiego Radia Artur Stachowski, przewodnik, varsavianista. - Szanujemy, dbamy o cmentarze różnych wyznań, a takich w Polsce mamy wiele - przyznał. 

Cmentarze odwiedzane przez wielbicieli

Zajrzeliśmy cmentarze licznie odwiedzane przez wielbicieli znanych osób: np. w Katowicach. Na cmentarzu przy ul. Henryka Sienkiewicza został pochowany wybitny kompozytor Wojciech Kilar. - Spoczywa on tam razem ze swoją ukochaną żoną Barbarą. Niedaleko, na tym samym cmentarzu, pochowani są Zbigniew Cybulski, Kazimierz Kutz czy Krystyna Bochenek, która tworzyła ogólnopolskie dyktando - opowiada Artur Stachowski. - Są to osoby bardzo zasłużone - dodaje. 

Na jednym z najstarszych i najbardziej wartościowych pod względem historycznym cmentarzy - cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach - pochowani są m.in. znakomity śpiewak Adam Didur oraz jeden z ojców niepodległej Polski Wojciech Korfanty. 

Cmentarz Rakowicki 

Cmentarz Rakowicki został założony w 1803 roku i zajmuje powierzchnię ponad 40 hektarów. To jedna z najstarszych i największych krakowskich nekropolii. Mieści się tam ponad 80 tysięcy grobów. Spora część z nich to zabytki.

Co roku tłumy krakowian przychodzą tam oddać hołd swoim bliskim zmarłym, ale też zapalić znicz na grobach osób pochowanych w Alei Zasłużonych. Na cmentarzu pochowani są między innymi Jan Matejko, Helena Modrzejewska, Ignacy Daszyński czy Wisława Szymborska. 

Zobacz też:

Tytuł audycji: Cztery pory roku

Prowadzi: Sława Bieńczycka

Gość: Artur Stachowski (historyk, varsavianista)

Data emisji: 1.11.2021 r. 

Godzina emisji: 10.00-12.00

ans