Zarobić na ekologii. Czym jest greenwashing?

Zjawisko, które w Polsce określane jest mianem "ekościemy" istnieje od dawna, choć ostatnio zdecydowanie przybrało na sile. - Odkąd znacznie zwiększyło się zainteresowanie konsumentów produktami wytwarzanymi w sposób odpowiedzialny ekologicznie i społecznie - nie ma wątpliwości Kamila Drzewicka, radczyni prawna w firmie ClientEarth Prawnicy dla Ziemi.

Zjawisko powszechne

Klienci w trakcie zakupów coraz częściej zwracają uwagę na kwestię ochrony środowiska. To zaś oznacza realną finansową zachętę dla producentów, by sprawiać wrażenie zrównoważonych społecznie. - Greenwashing polega na tym, że dana firma wykorzystuje reklamę i komunikację zewnętrzną, aby sprawić wrażenie bardziej przyjaznej dla klimatu, niż jest w rzeczywistości - wyjaśnia gość "Czterech pór roku". Część firm decyduje się na takie praktyki nie tylko z uwagi na zarobek, ale również po to, by odwrócić uwagę konsumenta od swoich rzeczywistych, niszczycielskich dla natury praktyk biznesowych.

Z ogólnoeuropejskiego badania przeprowadzonego przez Komisję Europejską wynika, że ponad połowa etykiet, które nawiązują do narracji ekologicznej, jest nieprawdziwa. Choć "ekościema" występuje praktycznie w każdej branży, przedstawiciele ClientEarth zajmują się głównie produktami o silnie negatywnym wpływie na jakość powietrza. - Zaczęliśmy prześwietlać duże koncerny, które promują swoje produkty paliwowe jako prośrodowiskowe, a okazuje się, że działalność tych firm albo konkretnie dany produkt jest bardzo szkodliwy - wyjaśnia Drzewicka.

Zobacz też:

Przede wszystkim: nie szkodzić

Jednym z takich produktów jest szeroko reklamowany ekogroszek. Prezentowany jako paliwo mające rozwiązać problem smogu w Polsce okazuje się w rzeczywistości paliwem wysokoemisyjnym. - Jest to paliwo stałe, jest to po prostu węgiel - mówi gość audycji. Badania wykonane na Politechnice Warszawskiej wykazały, że wydziela również związki mogące powodować trudne w leczeniu nowotwory. - Bardzo się do rozmów o ekogroszku przygotowywaliśmy. Chcieliśmy, żeby opinia publiczna miała informację opartą na dowodach naukowych - deklaruje radczyni prawna.

Jak to jest możliwe? Okazuje się, że biznes wyprzedza prawo. Przepisy w tej materii są fragmentaryczne, regulują poszczególne kwestie w wybranych branżach. - Nie powodują tego, że konsument ma pełną ochronę przed wprowadzającymi w błąd praktykami - tłumaczy Kamila Drzewicka. Trend ten jednak został zauważony przez Unię Europejską. Jej urzędnicy w dużej mierze odpowiedzialni są właśnie za kreowanie polityki ochrony konsumentów. - Unia planuje wprowadzić zmiany, które będą bardziej chronić konsumentów - dodaje.

Dostęp do informacji

Tomasz Chróstny, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwraca uwagę, że w społeczeństwie rośnie świadomość i potrzeba dostępu do rzetelnej informacji, nie tylko ze względów środowiskowych. - Chcemy być zdrowsi, ale chcemy też mieć realny wpływ i wiedzę, czy kupowane produkty są trwałe i dostarczają wartości, o których mówią przedsiębiorcy - tłumaczy. Jeszcze do niedawna powszechne były praktyki skracania cyklu życia produktów, tylko po to, by szybciej kupić kolejne. Komisja Europejska postanowiła zająć się tą sprawą w trosce o środowisko, ale również w trosce o nasze finanse.

Choć Inspekcja Handlowa i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w skrajnych przypadkach reagują, podejmując działania wobec przedsiębiorców np. nieprawidłowo oznaczających tkaniny w wyrobach włókienniczych, to nie istnieją jasne i precyzyjne ramy prawne, które pozwalałyby skutecznie karać oszustów. - Proces, który jest również na poziomie KE, zmierza do tego, żebyśmy mieli jak najwięcej informacji łącznie ze śladem węglowym, który dany produkt pozostawia, czy o zużyciu energii - mówi Tomasz Chróstny. Wprowadzenie odpowiednich regulacji może jednak zająć jeszcze wiele lat. Jak na razie podejmowane są działania mające ułatwiać naprawianie wadliwych sprzętów.

Tytuł audycji: Cztery pory roku 

Prowadził: Roman Czejarek

Goście: Kamila Drzewicka (radczyni prawna w firmie ClientEarth Prawnicy dla Ziemi), Tomasz Chróstny (prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów)

Data emisji: 30.11.2021

Godzina emisji: 9.00-12.00

mg