Polacy odkryli nieznany dotąd gatunek pasożyta, występujący... w nosie żubra

Polscy badacze - dr hab. Joanna Izdebska i prof. Leszek Rolbiecki z Uniwersytetu Gdańskiego oraz prof. Wojciech Bielecki ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - odkryli i opisali nieznany dotąd gatunek pasożyta, nowego dla nauki przedstawiciela roztoczy z rodziny nużeńcowatych, zamieszkującego rejon nosa żubra. Do niedawna na ok. 80 notowanych u żubra gatunków pasożytów znano tylko trzy dla niego swoiste. Dzięki polskim naukowcom poznaliśmy czwartego.

Nużeńcowate to jedne z najmniejszych zwierząt. Mogą powodować groźną, nawet śmiertelną chorobę - demodecosis. U różnych ssaków żyją swoiste dla nich gatunki tych pasożytów. Więcej gatunków znanych jest z człowieka i ssaków domowych oraz użytkowych. Mniej informacji dotyczy nużeńcowatych pochodzących ze ssaków dzikich, gdzie roztocza te występują często bezobjawowo. Mikroskopijne rozmiary i ukryty tryb życia (w skórze, różnych gruczołach, naskórku, ale także w przewodach słuchowych, w języku, dziąsłach, itd.) powoduje, że są bardzo trudno wykrywalne.

Jakie znaczenie ma odkrycie polskich badaczy?

- Pasożyty, które były w populacji żubrów od zawsze, to są pasożyty, które te zwierzęta na pewno lepiej tolerują. Doskonalej funkcjonuje tu układ pasożyt-żywiciel. Kiedy żubry wyginęły i cała ich populacja została odtworzona w oparciu o osobniki pozyskane z warunków hodowli, to prawdopodobnie wyginęło też wiele ich naturalnych, rodzimych, swoistych pasożytów. Habitaty, wolne mikrohabitaty, mogły zajmować inne pasożyty. Te nowe pasożyty, jeśli wcześniej nie funkcjonowały u żubrów, mogą być gorzej przez nie tolerowane - wyjaśniła w audycji "Eureka" dr hab. Joanna Izdebska.

Gość radiowej Jedynki wskazała, że badania nad pasożytami występującymi u żubrów prowadzone są intensywnie od 30 lat. - U żubrów notowano powyżej 80 różnych gatunków pasożytów. Na chwilę obecną wiemy, że przetrwały tylko nieliczne gatunki swoiste. Właściwie, tak naprawdę, wiemy w tej chwili o czterech. Wiedza nie jest jeszcze pełna, choćby ze względu na to, że udało się po tylu latach badań odkryć jeszcze nowy dla nauki gatunek. Podejrzewam, że nie jest to ostatnie zdanie w tej sprawie - oceniła.

Poza tym w audycji:

Fusy z kawy - ekologiczny surowiec do produkcji materiałów termoizolacyjnych.

Szacuje się, że statystyczny Polak produkuje rocznie ok. 3 kg fusów kawowych. Dr inż. Ewelina Kłosek-Wawrzyn z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie pracuje nad wykorzystaniem ich jako ekologicznego surowca. Surowiec ten miałby służyć do wytwarzania porowatych materiałów ceramicznych o właściwościach termoizolacyjnych. Cel jest taki, by wykorzystać je np. do budowania czy docieplania konstrukcji.

Czytaj:

Tytuł audycji: Eureka

Prowadzi: Dorota Truszczak 

Goście: dr inż. Ewelina Kłosek-Wawrzyn (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), dr hab. Joanna Izdebska (Katedra Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii, Uniwersytet Gdański)

Data emisji: 29.03.2022 r. 

Godzina emisji: 19.30

Jedynka/ug.edu.pl/kk