"Prof. Aleksander Gieysztor w życiu i w nauce unikał mentorskiego tonu"

Dyrektor, naukowiec, autorytet

Jeden z najwybitniejszych naukowców II połowy XX wieku, historyk, mediewista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, uczestnik Powstania Warszawskiego. Aleksander Gieysztor - pierwszy dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie, zaangażowany w jego odbudowę i późniejszy rozwój - był przede wszystkim autorytetem w nauce; człowiekiem, który działał na wielu polach.

Gdy w styczniu 1971 zapadła decyzja o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, Aleksander Gieysztor został członkiem Obywatelskiego Komitetu Odbudowy. Pozostawił liczne prace badawcze i publikacje dotyczące Zamku i przeszłości stolicy.

Zamek był mu pisany

- Swój udział w tych latach przed odbudową on sam oceniał bardziej powściągliwie. Doceniał jednak znaczenie Zamku jako symbolu. Profesor w ogóle był niesłychanie otwarty na oddziaływanie znaków symbolicznych na życie jednostek i całych społeczności. Stąd ta, zupełnie oczywista dla mnie, pasja do Zamku - tłumaczył prof. Przemysław Mrozowski.

Gość Jedynki przypomniał, że prof. Gieysztor wcale nie zamierzał zostać pierwszym dyrektorem Zamku Królewskiego w Warszawie. - Był tą decyzją władz zaskoczony. Z całą pewnością jednak rozsmakował się w swoim zadaniu. Wielokrotnie powtarzał, że urządzanie Zamku to przygoda intelektualna - podkreślał.

Zamek Królewski w Warszawie pełni dziś funkcje muzealne i reprezentacyjne. Pierwotnie był rezydencją książąt mazowieckich, od XVI wieku siedzibą władz I Rzeczypospolitej: króla i Sejmu. W wichrach historii Zamek był wielokrotnie grabiony i dewastowany przez wojska szwedzkie, brandenburskie, niemieckie i rosyjskie. W XIX wieku, po upadku powstania listopadowego, został przeznaczony na potrzeby administracji rosyjskiej. W okresie I wojny światowej pełnił funkcję rezydencji niemieckiego generalnego gubernatora. W latach 1920–1922 był siedzibą Naczelnika Państwa, w latach 1926–1939 rezydencją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W roku 1939 spalony i ograbiony przez Niemców. Doszczętnie zniszczony został w roku 1944. 

Rekonstrukcją Zamku, przeprowadzoną w latach 1971–1984, kierował Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. W roku 1979 w zamku utworzono muzeum, powołano państwową instytucję kultury Zamek Królewski w Warszawie – Pomnik Historii i Kultury Narodowej. Od roku 2014 działa pod nazwą Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum.

Czytaj również: 

W audycji również: 

Kanony piękna. Sztuka ogrodowa na przestrzeni dziejów

Kształtowanie przestrzeni idealnej to zadanie, które stawiali sobie budowniczowie i architekci od czasów najdawniejszych. Ogrody królewskie, magnackie czy miejskie zmieniały krajobraz, pokazywały tło artystyczne danej epoki. Materiały kartograficzne, ikonograficzne i inwentarze pozwalają na odtworzenie ogrodów rezydencjonalnych staropolskich, angielskich i francuskich, w tym dzieł słynnego Andre Le Notra. Gość: dr Anna Majdecka- Strzeżek - architekt krajobrazu.

Tytuł audycji: Eureka 

Prowadziła: Katarzyna Jankowska 

Goście: prof. Przemysław Mrozowski (Zamek Królewski w Warszawie, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), dr Anna Majdecka-Strzeżek (architekt krajobrazu) 

Data emisji: 4.05.2022

Godzina emisji: 19.30

pg