"Przestajemy działać racjonalnie". Największy błąd, który wykorzystują oszuści internetowi

Data publikacji: 19.05.2022 12:32

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2022 14:10

Ten tekst przeczytasz w 3 minuty

Oszuści internetowi cały czas zastanawiają się, w jaki sposób mogą nas oszukać, Autor - Maksim Shmeljov/shutterstock

Oszuści w internecie są coraz bardziej zuchwali. Niedawno jeden z nich okradł 70-letnią kobietę na 170 tysięcy złotych, twierdząc, że jego statek został napadnięty przez piratów. Emerytka miała mu pomóc w uratowaniu sejfu. - Ofiara oszustwa, kiedy rzeczywiście uwierzy, że uczestniczy teraz w tym wydobyciu "skarbu", działa pod wpływem emocji - mówi w Programie 1 Polskiego Radia Paweł Ellerik, ekspert IT.

Z 70-letnią mieszkanką jednej z gmin w Polsce oszust skontaktował się przez portal społecznościowy. W rozmowie podawał się za dyrektora firmy zajmującej się żeglugą. Pewnego dnia poinformował, że jego statek na Oceanie Indyjskim został napadnięty przez piratów.
Powiedział, że w obawie przed grabieżą zdążył wysłać jej paczkę, w której miał znajdować się sejf o wartości 500 tysięcy euro.
Otrzymanie paczki wymagało jednak dokonania przez 70-latkę opłat celnych. Kosztowało ją to 170 tysięcy złotych. Kiedy oszust napisał, że potrzebuje kolejnych pieniędzy na śmigłowiec, który zabierze sejf z morza na ląd, kobieta odpisała, że nie ma już żadnych środków. Kontakt ze strony rzekomego dyrektora urwał się.

Sytuacja z "piratami i sejfem" pokazuje, jak łatwo oszukać osoby, które dopiero od niedawna korzystają z internetu. - Niestety cały czas jakaś część internautów, zwłaszcza tych, którzy dopiero niedawno nabyli kompetencje cyfrowe, wchodzi w świat internetu i nie ma tego doświadczenia. Tzn. ci internauci nie widzieli wcześniej tego typu prób oszustw, ani nie oczytali się na ten temat i po prostu nie mają punktu odniesienia, przez co są dość podatni na takie oszustwa - tłumaczy Paweł Ellerik.

- W takich sytuacjach przestajemy myśleć racjonalnie. Ofiara oszustwa, kiedy rzeczywiście uwierzy, że uczestniczy teraz w tym wydobyciu "skarbu", działa pod wpływem emocji. Jest wtedy podekscytowana, cała rozochocona i przestaje analizować to sensownie - dodaje ekspert IT.

Internet daje oszustom więcej możliwości

Sposoby na oszustwa są różne i bardzo często zdecydowanie wiarygodniejsze niż w przypadku piratów. Może zdarzyć się, że dostaniemy SMS od rzekomego dostawcy prądu o braku ostatniej wpłaty, klikniemy w załączony link i przelejemy pieniądze.

- Łatwo jest w to uwierzyć, ponieważ są to nieduże kwoty, a takie kwoty nie rodzą u nas podwyższonej czujności. Czym innym jest przelać 15, 20 czy nawet 50 złotych, a czym innym kilka tysięcy. Dzisiaj oszustwo na kilka tysięcy musi trafić na osobę bardzo podatną albo być superdobrze przygotowane - zauważa Paweł Ellerik.

Gość Jedynki przyznaje, że "internet daje o wiele więcej możliwości przestępcom internetowym w podszywaniu się pod coś, czym się nie jest". - Trudno otworzyć w mieście placówkę banku i udawać, że jest się bankiem. To jest operacja praktycznie niemożliwa. Natomiast w internecie jest to możliwe, ponieważ można podszyć się pod bank czy sklep internetowy - słyszymy.

Jak nie paść ofiarą oszustów?

Paweł Ellerik przypomina, że jest kilka zasad, o których należy pamiętać, aby nie paść ofiarą oszustów.

- Jeżeli ktoś prosi nas o jakąkolwiek płatność, tj. bank, sklep, kurier itd., to nie klikajmy w linki, które przychodzą do nas SMS-ami. W przypadku SMS-a czy maila z bezpośrednim linkiem do płatności nie możemy mieć pewności, że na pewno jest to nadawca, o którym myślimy. Wejdźmy sami bezpośrednio na stronę banku czy sklepu internetowego, wyszukajmy ją w wyszukiwarce, zalogujmy się i dopiero wtedy dokonajmy płatności - mówi Paweł Ellerik.

Warto również rozmawiać z naszymi bliskimi, którzy dopiero uczą się korzystania z internetu i wyjaśniać im, na co powinni uważać. - Poświęćmy chwilę, żeby porozmawiać z naszymi rodzicami i dziadkami, jeżeli zaczęli korzystać z internetu. Wymaga to od nas pewnej cierpliwości, ponieważ musimy tłumaczyć te rzeczy, które wydają się nam oczywiste. Tak, jak robimy to, ucząc małe dziecko - dodaje gość Jedynki.