"Królowa panuje, ale nie rządzi". Platynowy jubileusz Elżbiety II
Koronacja Elżbiety II na władczynię Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej odbyła się tak naprawdę 69 lat temu (2 czerwca 1953 roku), ale monarchini już wcześniej objęła panowanie - 6 lutego 1952 roku, po śmierci jej ojca króla Jerzego VI. Czytaj więcej>>>
Brytyjski korespondent Polskiego Radia Adam Dąbrowski zapytany w "Czterech porach roku" w Programie 1 Polskiego Radia, na czym polega fenomen brytyjskiej monarchii, mówi, że to "magia", ale jak dodaje, nie bierze się ona znikąd. - To magia, nad którą trzeba pracować. Dokładnie w momencie, kiedy 70 lat temu Elżbieta II zaczynała panowanie, historia Brytanii miała gwałtownie przyspieszyć, za rogiem były wielkie społeczne zmiany, a przed dworem wielkie zadanie: nadążyć za historią tak, żeby poza tę historię nie wypaść. Niewiele osób miało wtedy telewizor, ale już rok później Brytyjczycy zaczną masowo te telewizory kupować, żeby zobaczyć pierwszą w historii transmisję koronacji. Nadal obowiązuje cenzura teatralna wprowadzona w XVII wieku, a już za chwilę - w latach 50. - pojawi się Monthy Python - specjaliści od przebijania balonów, śmiania się - zaznacza rozmówca Romana Czejarka.
- To nadal w dużej mierze kraj popołudniowej herbatki o piątej (której dziś już chyba nikt nie pije). Nadal kraj jak z Agathy Christie, ale w roku koronacji na Soho powstaje pierwszy bar kawowy w Londynie. Rewolucja za rogiem kolejna, bary espresso rozkołyszą lata 60. Już czają się The Kings, Stonesi i Beatlesi. Słowem, zmienia się absolutnie wszystko, a królowa jak była, tak jest. W tym wirze zmian ona jest oparciem dla tych, którzy uważają, że być może wszystko zmienia się za szybko - ocenia Adam Dąbrowski. - Ta monarchia trwa także dlatego, że dwór nie jest głuchy na ducha czasu i powoli, skrupulatnie się dostosowuje. Cały czar monarchii utrzymuje się też dzięki Brytyjczykom. Dzięki temu, że oni dalej chcą w tę monarchię wierzyć - dodaje.
POSŁUCHAJ
Platynowy jubileusz królowej Elżbiety II (Cztery pory roku/Jedynka)
Obchody platynowego jubileuszu Elżbiety II
W programie zaplanowanych na cztery dni obchodów jubileuszu 70-lecia Królowej Elżbiety II między innymi: wielka wojskowa parada, nabożeństwo dziękczynne w londyńskiej katedrze św. Pawła, koncert w pobliżu pałacu Buckingham i przedstawienie multimedialne.
Uroczystości rozpoczęły się od specjalnej edycji Trooping the Colour - corocznej parady wraz z przeglądem wojsk, która odbywa się w centrum Londynu z okazji urodzin królowej. Parada, w której udział bierze ponad 1400 żołnierzy, 200 koni i 400 członków orkiestr wojskowych, wyruszyła spod pałacu Buckingham.
The Telegraph/Relacja z uroczystości 70-lecia Królowej Elżbiety II
W czwartek wieczorem w 2000 miast, miasteczek i wsi w Wielkiej Brytanii, na Wyspach Normandzkich, Wyspie Man i terytoriach zamorskich zapalone zostaną sygnały świetlne. Łańcuch świetlny, którego niegdyś używano do komunikacji, obecnie ma być symbolem jedności ponad miastami, granicami, krajami. Taki łańcuch świetlny został zapalony w 1897 r., aby uczcić diamentowy jubileusz królowej Wiktorii, a w 1977, 2002 i 2012 r. - srebrny, złoty i diamentowy Jubileusz Elżbiety II.
"Królowa panuje, ale nie rządzi"
Elżbiecie II przysługuje tytuł Głowy Stanu - Head of State. Jej rolę w państwie określa zwrot "The Queen reigns, but not rules", czyli "Królowa panuje, ale nie rządzi". Jednak wszyscy premierzy liczyli się z jej opinią. John Major, który był szefem brytyjskiego rządu w latach 1990-97, powiedział kiedyś, że "jeśli ktoś nie pyta królowej o zdanie, traci wyjątkową okazję". Trzy razy podczas swojego panowania, w czasie kryzysów konstytucyjnych, królowa sama mianowała premiera: w 1957, 1963 oraz w 1974 roku. Niektórzy szefowie rządu urodzili się, kiedy była już na tronie. Poza Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Elżbieta II włada czternastoma innymi państwami, w tym Australią, Jamajką oraz Kanadą. Jest zwierzchnikiem Kościoła anglikańskiego.
Jej Wysokość jest 40. monarchą Wielkiej Brytanii od czasów Wilhelma Zdobywcy. Jest córką Jerzego VI Windsora i Elżbiety Bowes-Lyon. Pochodzi w prostej linii od króla Egberta z dynastii saskiej, który w 829 roku zjednoczył Anglię pod swym panowaniem. Przyszła na świat 21 kwietnia 1926 roku w Londynie. Na chrzcie otrzymała imiona: Elżbieta Aleksandra Maria.
Księżniczka Elżbieta spędziła dzieciństwo w Londynie i w wiejskich rezydencjach dziadków. Edukację odebrała w domu pod kierunkiem Henry'ego Martena, późniejszego zastępcy rektora Eton College. Studiowała historię konstytucyjną, prawo, sztukę i muzykę. Pobierała także lekcje jazdy konnej. W czasie II wojny światowej została przeszkolona na kierowcę i mechanika, była oficerem w Pomocniczej Służbie Terytorialnej, awansując do stopnia kapitana.
20 listopada 1947 roku poślubiła Filipa Mountbattena, pochodzącego z greckiej i duńskiej rodziny królewskiej.
"Najbardziej pamiętna dziewczyna Bonda"
Elżbieta była trzecią w kolejności sukcesorką tronu. Sytuacja zmieniła się w 1936 roku, kiedy zmarł Jerzy V, a królem został jego najstarszy syn Edward VIII. Panował zaledwie 326 dni, bo zrzekł się tronu dla Amerykanki Wallis Simpson, którą poślubił. Wtedy królem został ojciec Elżbiety Jerzy VI. Po jego śmierci, w lutym 1952 roku, ona zasiadła na tronie. Elżbieta II miała wówczas 25 lat, była matką dwojga dzieci: księcia Walii - Karola - i księżniczki Anny. Potem urodziła jeszcze dwóch synów - Andrzeja i Edwarda.
Elżbieta II przetrwała falę krytyki monarchii, echa skandali związanych z brytyjską rodziną królewską oraz zarzucanie jej chłodnych relacji z księżną Dianą. Jest królową kojarzoną z imperium i tradycją, a równocześnie osobą otwartą i pokazującą dystans wobec siebie samej. W 2012 roku wystąpiła w wideoklipie, nakręconym na otwarcie olimpiady w Londynie, w towarzystwie Jamesa Bonda granego przez Daniela Craiga. Na filmie było widać, jak Elżbieta II i agent 007 wyskakują z helikoptera nad płytą stadionu. W 2013 roku otrzymała honorową nagrodę brytyjskiej akademii filmowo-telewizyjnej Bafta. Wręczając ją monarchini, aktor i reżyser Kenneth Branagh określił Elżbietę II jako "najbardziej pamiętną dziewczynę Bonda".
Olympics/James Bond (Daniel Craig) i Królowa Elżbieta II
Po śmierci księcia Filipa w kwietniu ubiegłego roku po raz kolejny pojawiły się spekulacje dotyczące jej rychłej abdykacji, które i tym razem okazały się przedwczesne. Królowa słynie z tego, że nigdy nie uchyla się przed obowiązkami, czemu wyraz dała jeszcze jako księżniczka w 1947 roku w słynnym przemówieniu radiowym wygłoszonym w Afryce Południowej do mieszkańców Imperium i krajów Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Zadeklarowała wówczas, że całe swoje życie, bez względu na to, czy będzie ono krótkie, czy długie, poświęci służbie Brytyjczykom.
Tytuł audycji: Cztery Pory Roku
Prowadził: Roman Czejarek
Goście: Adam Dąbrowski (brytyjski korespondent Polskiego Radia)
Data emisji: 2.06.2022
Godzina emisji: 9.20
Jedynka/IAR/PAP/kh
