Sowiecka napaść na Polskę była realizacją układu podpisanego w Moskwie 23 sierpnia 1939 roku przez ministra spraw zagranicznych III Rzeszy Joachima von Ribbentropa oraz ludowego komisarza spraw zagranicznych Związku Radzieckiego Wiaczesława Mołotowa, pełniącego jednocześnie funkcję przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych (premiera) ZSRS.
Po napaści Sowietów na Polskę aresztowano ponad 200 tys. Polaków - oficerów, policjantów, ziemian, prawników (wielu z nich zostało potem zamordowanych przez NKWD - zbrodnia katyńska). Wszystkim obywatelom II RP narzucono obywatelstwo radzieckie. Masowe wywózki na Syberię objęły 1 mln 350 tys. osób.
Związek Sowiecki, uczestnicząc wspólnie z III Rzeszą w rozbiorze Polski, zajął w 1939 roku obszar o powierzchni ponad 190 tys. km kw. z ludnością liczącą ok. 13 mln osób. Wśród nich było ok. 5 mln Polaków oraz m.in. Ukraińcy, Białorusini i Żydzi. Liczba ofiar sowieckiej okupacji z lat 1939-1941 do dziś nie jest w pełni znana.
Specjalna "Nitka" w Jedynce
W związku z rocznicą Program 1 Polskiego Radia wyemitował specjalne nagrania, których można było posłuchać o godz. 6.50, 7.50, 8.50, 12.50 i 14.50. Każdy z odcinków zawiera wspomnienia świadków wydarzeń o wkroczeniu wojsk sowieckich: mieszkańców przygranicznych wsi, miast, Wacława Grzybowskiego (ambasadora II RP w Moskwie), ludzi kultury takich jak Hanka Skarżanka i Jerzy Giedroyć oraz późniejszych działaczy i historyków emigracyjnych. "Nitka" autorstwa Doroty Truszczak.
Audycje w Jedynce
W piątek (16.09) po godz. 19.00 Katarzyna Jankowska zaprosiła naszych słuchaczy na "Eurekę", a w niej temat: "Przed atakiem. Wschodnia strefa przygraniczna we wrześniu 1939 roku". Latem 1939 roku na terenach wzdłuż wschodnich granic Rzeczypospolitej przebywało wielu wczasowiczów, dzieci spędzały kolonie i obozy. Czy były sygnały, że niebawem wojsko Armii Czerwonej wkroczy na nasze tereny? Jakimi informacjami dysponował polski kontrwywiad? O tym porozmawialiśmy z prof. Januszem Odziemkowskim z UKSW.
W sobotę (17.09) w Programie 1 Polskiego Radia - w 83. rocznicę sowieckiej agresji na Polskę - przez cały dzień można było wysłuchać informacji w Aktualnościach, jak również relacji i transmisji z oficjalnych uroczystości w audycjach publicystycznych.
O godz. 15.10 "Gdzie jest Pan Cogito" (prow. Małgorzata Raczyńska-Weinsberg). 17 września wspominaliśmy ofiary agresji sowieckiej na Polskę w 1939 roku. Wkroczenie Sowietów było zaskoczeniem niemal dla wszystkich. Czy wyciągnęliśmy lekcję z tej tragicznej historii ? M.in. o tym porozmawiali: prof. Tomasz Grzegorz Grosse - europeista z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Marek Kornart - historyk z UKSW i Polskiej Akademii Nauk oraz prof. Aleksander Głogowski - politolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
O godz. 22.10 Katarzyna Hagmajer-Kwiatek zaprosiła na audycję specjalną - 17 września w literaturze, także popularnej.
Zobacz także:
DS
83. rocznica sowieckiej agresji na Polskę. Posłuchaj wspomnień świadków - Jedynka - polskieradio.pl