Uczony i jego pracownia. Dawne instrumenty badawcze

Kolekcja globusów 

Globusy stanowią jedną z największych i najcenniejszych kolekcji w kraju. - Kolekcja globusów znajdująca się w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego na pewno jest kolekcją wyjątkową, chociażby dlatego, że znajdują się tam globusy uznawane za najstarsze w dziejach Polski, a także jedne z najstarszych na świecie - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia dr Maciej Kluza z Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. - Najstarsze w naszych zbiorach to są globusy wykonane z mosiądzu, ponieważ początkowo najłatwiej było wykonać kulę globusową z metalu i mamy taki globus nieba wykonany w 1480 roku - opowiada gość Jedynki. 

Najstarszym globusem ziemi w zbiorach Muzeum jest "Złoty Globus Jagielloński" pochodzący z XVI wieku. Jeden z pierwszych na świecie, na którym zaznaczona została Ameryka, opisana jako "America terra noviter reperta" - czyli "Ameryka świeżo odkryta”. 

Charakter pracy uczonego 

Wraz z osiągnięciami nauki i technologii XIX wieku zmieniał się charakter pracy uczonego, jego pracownia również wyglądała inaczej. - Wówczas uczony dysponował niewielkim aparatem badawczym, kilkoma przyrządami. W wieku XIX następuje profesjonalizacja badań, pojawiają się wyspecjalizowane firmy, które produkują instrumenty naukowe - podkreśla gość Jedynki. - Rozwój nauki spowodował, że instrumentarium naukowe się wzbogaciło, szczególnie dotyczyło to przyrządów optycznych. Wynalazki takie jak spektroskop czy polarymetr bardzo ułatwiały pracę uczonemu i poszerzały możliwości badawcze. Również XIX wiek to jest bardzo intensywny rozwój wszystkich przyrządów do badania elektryczności. Pojawiały się przyrządy, które umożliwiały jej wytwarzanie jak i takie, które umożliwiały pomiary - wyjaśnia dr Maciej Kluza. 

Luneta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego

Wśród naukowych instrumentów zebranych przez Muzeum, znajduje się luneta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. - Luneta ciekawa głównie ze względu na użytkownika, aczkolwiek nie jest to luneta, która mogła posłużyć do rzeczywistych odkryć naukowych, ponieważ służyła ona do obserwacji nieba - tłumaczy rozmówca Katarzyny Jankowskiej. - Luneta w dziejach ludzkości była jednym z najważniejszych przyrządów. Wraz z mikroskopem służyły po to, by poszerzyć horyzont poznania człowieka. Były to pierwsze przyrządy, które umożliwiały dostrzeganie czegoś, co nie było dostępne bezpośrednim odczuciom zmysłowym człowieka - dodaje. 

Czytaj również: 

Ponadto w audycji: 

- Porcelana odnaleziona pod gruzami. 
"Niczego mi tak nie żal jak porcelany" to tytuł nostalgicznej wystawy w Zamku Królewskim w Warszawie, na której prezentowane są zbiory ocalałe z powstania warszawskiego. Szczątki dawnej porcelany i fajansów, misternie wykonanych, głównie w XVIII wieku, pochodzą  z prywatnych kolekcji warszawskich i nigdy nie były pokazywana publicznie. Gościem audycji był dr Mariusz Klarecki z Zamku Królewskiego w Warszawie.

Tytuł audycji: Eureka

Prowadzi: Katarzyna Jankowska

Goście: dr Maciej Kluza (Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego), dr Maciej Klarecki (Zamek Królewski w Warszawie)

Data emisji: 21.09.2022 r. 

Godzina emisji: 19.30

ans