Władysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski - prezydenci Polski poza Polską

Władysław Raczkiewicz, prawnik urodzony w Gruzji, August Zaleski, ekonomista z Warszawy, i Stanisław Ostrowski, lekarz dermatolog, lwowianin, to kolejni prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, krótko we Francji, a następnie w Wielkiej Brytanii od września 1939 r. do 1979 roku. Wszyscy urodzeni u schyłku XIX wieku. Uczestniczyli w walkach o Niepodległą, a w II Rzeczypospolitej w życiu politycznym. Ich prezydentury to historia trwania polskiej niezawisłej państwowości.

Dlaczego Raczkiewicz dzielił rząd z premierem Władysławem Sikorskim? Z jakiego powodu prezydentura Augusta Zaleskiego trwała aż 25 lat i działała wtedy Rada Trzech nieuznająca jego wyboru? Co zdecydowało o tym, że wiekowy Stanisław Ostrowski pogodził skłóconą emigrację?

Internowanie władz 

Władysław Raczkiewicz sprawował swój urząd w stanie wojny, w najtrudniejszym momencie dla Polski. Początek tej historii to noc z 29 na 30 września 1939 roku, kiedy prezydent Ignacy Mościcki przekazał urząd Władysławowi Raczkiewiczowi. - Po przekroczeniu granicy polsko-rumuńskiej przez prezydenta Rzeczpospolitej i rząd w nocy z 17 na 18 września 1939 r. władze polskie zostały internowane wbrew umowom międzynarodowym i wbrew porozumieniom z władzami rumuńskimi (...) - mówi prof. Rafał Habielski, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego, znawca i badacz emigracji w Londynie.

Kto jest godny i kompetentny, kto znajduje się w bezpiecznym miejscu? 

- Prezydent Mościcki stanął wówczas przed koniecznością zrzeczenia się urzędu. Na szczęście konstytucja dawała mu prawo wyznaczenia następcy w czasie wojny - kontynuuje gość radiowej Jedynki. - Trudność tej decyzji poza kwestiami komunikacyjnymi (...) polegała na tym, że nie wiedział, kto zdołał przekroczyć granicę i kto znajduje się, najlepiej, we Francji. Najpierw musiał rozważyć, kto jest godny i kompetentny, żeby objąć urząd, a poza tym musiał wiedzieć, czy osoby, które brał pod uwagę, znajdują się w bezpiecznym miejscu - wyjaśnia gość radiowej Jedynki.

Władysław Raczkiewicz prezydentem 

Wybór padł na ambasadora Rzeczpospolitej w Rzymie, generała Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego. - Przyjechał do Paryża z Rzymu, została dokonana procedura przekazania władzy, jednak władze francuskie nie wyraziły zgody na objęcie przez niego tej godności. Procedura musiała zostać ponowiona i wtedy padł wybór na Władysława Raczkiewicza - konkluduje prof. Habielski.    

Ponadto w audycji:

Przybliżanie Polakom historii działalności polskich władz funkcjonujących poza granicami kraju to jeden z elementów działalności fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie". W ramach kampanii jest również realizowane przedsięwzięcie sprowadzenia doczesnych szczątków prezydentów RP na uchodźstwie z Wielkiej Brytanii do Polski oraz uroczystego pochówku w tworzącym się Mauzoleum Prezydentów RP w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.

Czytaj również: