41. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Specjalne audycje w Programie 1 [POSŁUCHAJ]

Już w pierwszych godzinach, siłami milicji i bezpieki, komunistyczne władze przeprowadziły akcję pod kryptonimem "Jodła" - internowanie wytypowanych wcześniej osób. Na podstawie przygotowanych list aresztowano osoby, które mogły stanowić zagrożenie dla ustroju. Byli to członkowie i współpracownicy "Solidarności", działacze opozycji, przedstawiciele świata kultury i nauki, a także księża. Wyciągnięci nocą z domów, przewożeni do aresztów i więzień, nie wiedzieli, co ich czeka. 

Tego dnia, 13 grudnia, Polskie Radio i Telewizja Polska nadawały od rana wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym poinformował on o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego i wprowadzeniu dekretem Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju.

W czasie stanu wojennego, według różnych źródeł, straciło życie od kilkudziesięciu do stu osób. Zgodnie z danymi Instytutu Pamięci Narodowej internowanych zostało około 10 tysięcy, w tym niektóre osoby więcej niż raz. Tysiące ludzi było represjonowanych i wyrzuconych z pracy za udział w protestach, popieranie "Solidarności" czy przynależność do związku. Większość przywódców, działaczy związkowych i członków opozycji zostało internowanych, a później znalazło się w więzieniach. 

WTOREK - 13 GRUDNIA

Cykl "Rocznica wprowadzenia stanu wojennego" godz. 6.50, 7.50. 8.50, 9.50, 10.50, 11.50, 12.50, 13.50, 14.50, 15.50, 16.50, 17.50 i 18.50.

W audycji "Wieczór z Historią" (0.05) - piosenki, songi, pieśni, ballady odnoszące się do wprowadzenia stanu wojennego przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego 13 grudnia 1981 roku. Usłyszeliśmy m.in. "Szachy", "Balladę grudniową", "Idą pancry na Wujek", "Balladę o czterech ścianach", "Do człowieka w mundurze", "Konspiratorzy" czy pieśń "Solidarność". Na audycję zaprosił Lech Makowiecki.

W "Sygnałach dnia" gośćmi byli: o godz. 7.15 Paweł Jabłoński, wiceminister spraw zagranicznych, a o godz. 8.15 Karol Nawrocki, prezes IPN. Na audycję zaprosili Daniel Wydrych i Grzegorz Jankowski.

Po godz. 12.25 w audycji "W samo południe" prof. Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego mówił o rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. 

O godz. 19.30 zaprosiliśmy na "Eurekę" (prow. Dorota Truszczak). Dekret o stanie wojennym z 12 grudnia 1981 roku wprowadził do  ówczesnego prawa w PRL instytucję internowania jako formę represji wobec działaczy "Solidarności". Internowanie było arbitralną decyzją administracyjną komendanta milicji bez możliwości odwołania i określenia czasu trwania. Ogółem w stanie wojennym internowano około 10 tysięcy osób: 1008 kobiet i 8728 mężczyzn.

O ośrodkach odosobnienia, bo i tak były nazywane ośrodki internowania, zwane potocznie internatami opowiadał dr Grzegorz Majchrzak - historyk Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej. 

Po godz. 23.10 wyemitowaliśmy reportaż "W noc grudniową" autorstwa Alicji Maciejowskiej, w którym internowani opowiedzieli o pierwszej nocy stanu wojennego. Są to indywidualne przeżycia aresztowanych, opis rozbicia siedziby Solidarności na Mokotowskiej, a także wrażenia więzienne. Opowieści przejmujące, nawet tragiczne, przeplatają się z relacjami dowcipnymi. Wszystkie nagrania pochodzą z roku 1982. Audycja była nadana w grudniu 1989 r.

Przez cały dzień na antenie radiowej Jedynki mówiliśmy o akcji zainicjowanej przez IPN "Zapal światło wolności".

W akcji może wziąć udział każdy, zapalając świeczkę w oknie lub wirtualnie na stronie swiatlowolnosci.ipn.gov.pl.

Symboliczne światło zapłonęło w oknach prezydenta RP Andrzeja Dudy, który objął nad akcją honorowy patronat, oraz abp. Celestino Migliore, nuncjusza apostolskiego w Polsce, i abp. Stanisława Gądeckiego, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Udział w kampanii zapowiedział również abp metropolita gnieźnieński prymas Polski Wojciech Polak.

Kampania społeczna IPN "Zapal światło wolności" nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków żyjących w stanie wojennym w wigilię Bożego Narodzenia 1981 roku wykonały rzesze mieszkańców ówczesnego wolnego świata. Na znak jedności z rodakami świecę w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie zapalił także papież Jan Paweł II. Do postawienia w oknach świec wezwał również prezydent USA Ronald Reagan, który w bożonarodzeniowym orędziu do narodu powiedział: "Polacy zostali zdradzeni przez własny rząd. Ci, którzy nimi rządzą, oraz ich totalitarni sojusznicy obawiają się wolności, którą Polacy tak bardzo umiłowali".

Zobacz serwis specjalny: