Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu. Czy to tu urodził się nasz wielki astronom?

Mikołaj Kopernik, jak wiemy, urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. - Dom, w którym jesteśmy, należał do rodziny Koperników w latach siedemdziesiątych XV wieku, kiedy Kopernik przyszedł na świat. W tych latach rodzina posiadała jeszcze jeden dom przy Rynku Staromiejskim nr 36 w Toruniu. To jest ten nasz nierozstrzygnięty do dzisiaj problem, w którym z tych dwóch miejsc Kopernik mógł się urodzić - zdradza Michał Kłosiński, kustosz i kierownik Działu Domu Mikołaja Kopernika.

Dom Mikołaja Kopernika, którego właścicielem jest obecnie Muzeum Okręgowe w Toruniu, jest "bardzo wysoki i ma bardzo dużą kubaturę". - Tylko dwa pomieszczenia na parterze są zajęte do celów mieszkalnych, a cała pozostała część tego domostwa, to jest magazyn, ponieważ gdzieś musiano przechowywać towary. Ojciec był bowiem kupcem - wyjaśnia.

- Ten dom jest naszym największym skarbem, bo z czasów Kopernika zachowało się niewiele rzeczy. Jeżeli chcemy "dotknąć" tego Kopernika, to właśnie przez dom. To ma właśnie takie znaczenie dla nas, ale też dla Torunia i dla gości, których przyjeżdża do nas mnóstwo - zauważa Marcin Zdanowski, kustosz Domu Mikołaja Kopernika.

Kiedy Kopernik zainteresował się gwiazdami?

Jerzy Rafalski, astronom z Planetarium Toruńskiego zwraca uwagę, że Mikołaj Kopernik w Toruniu "miał pierwszy kontakt z gwiazdami". - My dzisiaj możemy odtworzyć wygląd nieba z czasów, kiedy on był w Toruniu. Przypominam, że tutaj urodził się, do osiemnastego roku życia biegał między tymi kamieniczkami i też oglądał niebo - twierdzi gość Jedynki.

- Okazuje się, że były wtedy fenomenalne zjawiska astronomiczne. Proszę sobie wyobrazić miesiąc maj. Pogoda pewnie była dosyć dobra i tuż przed studiami w Krakowie, a więc to były ostatnie miesiące, kiedy był jeszcze w Toruniu i miał 18 lat, doszło do prawie całkowitego zaćmienia słońca. Zrobiło się trochę ciemniej. Musiał to widzieć. Co więcej, chodził do szkoły przy Katedralnej, a wiadomo, że w tej szkole były tabele zaćmień, zaś nauczyciel także interesował się tymi zjawiskami. Wierzymy w to, że powiedział: "Słuchajcie młodzi, najprawdopodobniej coś będzie działo się na niebie" (…). My astronomowie też tak naprawdę zaczynaliśmy obserwacje, będąc dzieckiem - kontynuuje Jerzy Rafalski.

Dzieci są zachwycone Kopernikiem

Justyna Matella, kustosz i kierownik Działu Edukacji Muzeum Okręgowego w Toruniu często po Domu Mikołaja Kopernika oprowadza wycieczki szkolne. - Dzieci są bardzo zainteresowane postacią Mikołaja Kopernika. Naprawdę wiedzą już sporo o naszym astronomie, ale też wiele rzeczy jest dla nich zaskoczeniem. Staramy się im pokazać, jak wyglądało życie takiej rodziny w czasach średniowiecza (…). Samo to, że nie było elektryczności i już pojawia się im w głowach: "Ale jak to? A lodówka? A światło?" - opowiada Justyna Matella.

- Mikołaj Kopernik miał jeszcze troje rodzeństwa, dwie siostry i jednego brata. I to nie było tak, że każdy miał swój pokoik urządzony w swoi stylu - dodaje.

Toruń to nie tylko Kopernik

Toruń znany jest nie tylko z Mikołaja Kopernika, ale też m.in. ze słynnych pierników i toruńskiej twierdzy.

- Toruń to przede wszystkim piękne, historyczne i usytuowane nad Wisłą miasto. Został założony już w średniowieczu. W przyszłym roku będziemy obchodzić 790-lecie lokacji naszego miasta, które zostało założone przez Zakon Krzyżacki mocą przywileju chełmińskiego - mówi dr Alicja Sumowska z Działu Historii i Dziejów Miasta Torunia.

Polska historia Torunia rozpoczęła się wraz z wybuchem wojny trzynastoletniej, a więc wraz z wypowiedzeniem posłuszeństwa Zakonowi Krzyżackiemu. - Po drugim pokoju toruńskim w 1466 roku Toruń znajduje się już w granicach Królestwa Polskiego - dodaje dr Alicja Sumowska.

Co było powodem, że Twierdzę Toruń zbudowano właśnie w tym mieście? - Rzeka i most, który od 1500 roku, czyli mniej więcej od czasów Kopernika towarzyszy Toruniowi. Most na tak wielkiej rzece to ogromna gratka dla obrońców, tj. właścicieli miasta w danym momencie i dla tych, którzy chcą to miasto zaatakować i przeprawić się na drugą stronę - tłumaczy Adam Kowalkowski z Muzeum Twierdzy Toruń.

Już od okresu nowożytnego wokół mostu budowano fortyfikacje, których było około 300. Natomiast do dzisiaj zachowało się 208.

Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku

Miejsce urodzenia Mikołaja Kopernika - Toruń. Miejsce jego śmierci - Frombork. Jeżeli otwieramy podręczniki, to prawie wszędzie jest reprodukcja obrazu Jana Matejki "Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem". Wchodząc do Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, zobaczymy ten słynny obraz.

- Matejko był symbolistą. Poza tym, że jego obrazy są bardzo realistyczne, to on również stosował głęboką symbolikę (…). Miejsce zgadza się, bo Mikołaj Kopernik miał wieże narożną jako mieszkanie, ale nie zgadza się to, co robił na tej wieży - przyznaje Małgorzata Czupajło.

Na obrazie widać taras, na który wyszedł. Opiera się o barierkę, w tle widać katedrę, a on patrzy się w rozgwieżdżone niebo. - Najprawdopodobniej nie miał tarasu, a na pewno nie używał go tak, jak tutaj pokazano. Obok Kopernika jest jego instrument paralaktyczny, którym obserwował niebo. Używał go, ale na pewno nie na wieży, bo przede wszystkim instrumentów astronomicznych nie używa się na niestabilnej podłodze - słyszymy.

Czytaj także: