Tajemnice Wszechświata. Jakie osiągnięcia w dziedzinie badań kosmosu przyniósł rok 2022?

W 2022 roku zaprezentowano pierwszy obraz czarnej dziury z naszej galaktyki. Co dokładnie zobaczyli badacze związani z programem Teleskop Horyzontu Zdarzeń?

- Cokolwiek wpadnie pod horyzont zdarzeń [który otacza czarną dziurę - red.], czy jest to światło czy rodzaj materii lub cząstki, już wydostać się nie może. Horyzont zdarzeń można sobie wyobrazić jako taką granicę, poza którą nic nie widać. Natomiast widać to, co dzieje się wokół czarnej dziury i horyzontu zdarzeń - mówi prof. Kazimierz Stępień z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

- Obserwujemy czasami, że czarna dziura przyciąga do siebie gwiazdę, rozrywa ją na strzępy i połyka. Przy czym materia, która spada na czarną dziurę, nie robi tego radialnie, dokładnie po promieniu, tylko - mając zawsze jakiś moment pędu - zaczyna otaczać czarną dziurę, tworząc dysk akrecyjny. W tym dysku materia, zbliżając się do horyzontu zdarzeń, pędzi coraz szybciej i w pobliżu horyzontu ma już prędkości bliskie prędkości światła. Zderzenia między cząstkami powodują, że wtedy bardzo intensywnie świeci i to we wszystkich zakresach fal elektromagnetycznych. Właśnie to głównie widzimy - tłumaczy naukowiec.

Czarna dziura znajduje się w środku naszej galaktyki. Odległość do niej wynosi ponad 20 tysięcy lat świetlnych.

Misja programu Artemis

Kolejnym znaczącym osiągnięciem była pierwsza misja programu Artemis, którego celem jest powrót - po 50 latach - człowieka na Księżyc. Dlaczego ta bezzałogowa misja jest tak ważna?

- Na Księżycu człowiek stanął już 53 lata temu i nikomu wtedy do głowy nie przyszło, że minie pół wieku, zanim człowiek zacznie myśleć o powrocie na Księżyc. To jest przede wszystkim osiągnięcie natury technicznej. Żeby posłać człowieka, trzeba najpierw zweryfikować wszystkie elementy i kolejne etapy tego programu (…). Wszystko poszło bardzo dobrze - komentuje prof. Kazimierz Stępień.

Kolejny etap planowany jest na 2024 rok. Lot zostanie wtedy powtórzony. - Już nie będzie manekinów, tylko w ich miejsce będą ludzie, ale jeszcze nie wylądują. Lądowanie nastąpi w 2025 roku. Przy czym, żeby móc wylądować i wrócić na statek, potrzebny jest lądownik. Jest to zupełnie nowe urządzenie, które buduje firma SpaceX. Pewnie znowu będą musiały być wykonane różne próby, zanim do tego lotu dojdzie - dodaje gość Jedynki.

Poza tym w audycji:

Naukowe przeboje 2022 - genetyka, biologia molekularna i biochemia. Najważniejsze osiągnięcia związane m.in. z opracowaniem nowych metod wykrywania genetycznych predyspozycji do chorób oraz terapii spersonalizowanych. Gość: prof. Michał Witt, dyrektor Instytutu Genetyki Człowieka PAN.

Zobacz również:

DS/kor