Ogrody zimowe i kompozycje roślin egzotycznych

Data publikacji: 11.01.2023 10:00
Ostatnia aktualizacja: 12.01.2023 10:42
Ten tekst przeczytasz w 2 minuty
Stara Oranżeria w Łazienkach
Stara Oranżeria w Łazienkach, Autor - Albert Zawada/PAP
Dekorowane fontannami i rzeźbami pawilony, wypełnione palmami, drzewami pomarańczowymi i cytrynowymi, tworzono w rezydencjach królewskich i magnackich dla odpoczynku i rozrywki. W XIX wieku powstawały już jako miejsca publiczne, gdzie mieściły się kawiarnie.
  • Pierwsza oranżeria publiczna powstała w 1820 roku w Lipsku.
  • Oranżerie były to budynki początkowo drewniane, od XVII i XVIII w. murowane, a od XIX w. budowano je ze stali i szkła.
  • Budowlą tego typu jest m.in. Stara Pomarańczarnia w Łazienkach Królewskich.

Ogrody zimowe zdobią Kew Gardens pod Londynem, parki botaniczne w Paryżu, Wiedniu czy Madrycie, a w Łazienkach Królewskich miejscem historycznym jest Stara Pomarańczarnia. 

Oranżeria i ogród zimowy

Pierwsza oranżeria publiczna powstała w 1820 roku w Lipsku. W jej wnętrzu znajdowała się wówczas kawiarnia. Wcześniej zamożni ludzie na swoich terenach z dużym trudem hodowali rośliny z innych kontynentów, próbując je przenieść na europejski grunt. - Oranżerie, w języku polskim zwane cieplarniami, były to budynki początkowo drewniane i rozbieralne, a od XVII i XVIII w. murowane, które służyły do przechowywania roślin, które nie mogły w warunkach środkowoeuropejskich dać sobie rady w ogrodach - mówi dr Anna Majdecka-Strzeżek. - Natomiast ogrody zimowe to późniejszy czas. Podstawowa funkcja to funkcja odpoczynku, relaksu, zabawy, którym rośliny tylko towarzyszą - wyjaśnia rozmówczyni Katarzyny Jankowskiej.

"Ogród w ogrodzie" 

Tworzenie i utrzymywanie tego typu miejsc było bardzo kosztowne. - Cieplarnie, oranżerie, ogrody zimowe były "ogrodami w ogrodzie" - mówi dr Majdecka-Strzeżek. - Trzeba było je non stop utrzymywać, bo chwila przerwy w ogrzewaniu oznaczała śmierć kosztowych roślin. To był bardzo kosztowny element, na który stać było tylko najbogatszych - kontynuuje. W książce z 1834 roku znajdziemy m.in. ilustrację, która pokazuje, jak podgrzewano przestrzeń pod roślinami. Trzeba było cały czas dorzucać drewna do pieca z cegieł. - Wymagało to zatrudnienia osoby, która doglądała zarówno pod względem technicznym, jak i ogrodnika, który zauważał, czy rośliny trwają w dobrej kondycji - wyjaśnia. 

Czytaj także:

Konstrukcje stalowe

Technologie grzewcze i wszystkie wymogi techniczne były bardzo surowe. - W przypadku oranżerii, które były budowane z cegieł, były to podłużne budynki lokalizowane w opcji północ-południe - mówi gość radiowej Jedynki. - Strona północna była murowana, strona południowa była przeszklona, żeby słońce oświetlało i ogrzewało rośliny. Były to budowle o różnych rozmiarach. W rezydencjach królewskich czy cesarskich były one zdecydowanie większe (...). W XIX wieku następuje postęp techniczny polegający na odkryciu stali do tworzenia różnego rodzaju konstrukcji, na przykład mostów, domów, a także pawilonów wystawienniczych. Zaczęto wykorzystywać opcje dużych powierzchni szklanych wmontowanych w konstrukcje stalowe przy realizacji nowego typu oranżerii i ogrodów zimowych - wyjaśnia dr Anna Majdecka-Strzeżek.  

POSŁUCHAJ

23:32

Dr Anna Majdecka-Strzeżek, architekt krajobrazu, o oranżeriach i ogrodach zimowych (Eureka/Jedynka)

 

W audycji także:

Historyk, varsavianista, społecznik – prof. Marian Marek Drozdowski. Wspomnimy działalność naukową, popularyzację dziedzin historycznych oraz szereg biografii wybitnych postaci polskiej polityki XIX i XX wieku pióra prof. Drozdowskiego. Wśród publikacji jubilata, który obchodzi 90-lecie, na uwagę zasługują sylwetki Ignacego Jana Paderewskiego, Stefana Starzyńskiego czy inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego.

Patronat Polskiego Radia

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Jankowska

Goście: dr Anna Majdecka-Strzeżek (architekt krajobrazu)

Data emisji: 10.01.2023

Godzina emisji: 19.30

djr/kor

Polska i świat
Polska i świat
cover
Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.