Wkrocz w uniwersum kultury tradycyjnej!

O programie festiwalu opowiedziała Jagna Knittel z fundacji Wszystkie Mazurki Świata.

Festiwal rozpocznie się 26 kwietnia koncertem „Stara Tradycja”. To konkurs dla osób wykonujących polską muzykę ludową w stylu tradycyjnym, bez aranżacji. Jak podkreśla Jagna Knittel, z roku na rok zgłasza się coraz więcej uczestników. Co warto zauważyć – nie tylko wywodzących się z zespołów regionalnych, ale też na własną rękę próbujących swoich sił w muzyce tradycyjnej.

We czwartek, 27 kwietnia, czeka nas koncert „Muzyka od Szydłowca”, przygotowana przez znawczynię regionu – Katarzynę Zedel. Muzykantka, budowniczyni bębnów, wieloletnia pracownica szydłowieckiego Muzeum Ludowych Instrumentów przygotowała wydarzenie, na którym rozbrzmiewać będzie muzyka m.in. Kapeli braci Adamczyków i Kapeli Józefa Wyrwińskiego.

O swojej pasji do gry na harmonii pedałowej opowiadał młody muzykant – Kacper Ciaś – uczeń dwóch Adamczyków – Czesława i Jana – znakomitych muzykantów weselnych. Ale w charakterze gry Kacpra przebija się maniera jeszcze jednego mistrza – Józefa Bębenka, którego nagrań słuchał Ciaś.

- Zaczęło się od kapeli Józefa Bębenka, którą zobaczyłem na YouTubie. W moich stronach nie było za wiele kapel. Mój dziadek grał na akordeonie. Chciał uczyć mojego brata, który uczyć się nie chciał. Ale ja chciałem! Tylko dziadek mówił, że jestem za mały. Po śmierci dziadka przez chwilę grałem klasykę, potem to rzuciłem. Ale właśnie wtedy napotkałem kapelę Bębenka.

Gdy Ciaś miał 16 lat, odkrył pierwszego z braci Adamczyków, grającego na harmonii pedałowej.

- Brat pana Jana Adamczyka, który mnie uczy i pana Czesława, który robił harmonie, mieszkał z siostrą w lesie koło. W starodawnym domu, półbajkowo. Pamiętam, jak pan Jerzy mi wtedy zagrał. Masakra. Tak się zajarałem! Ale pan Jerzy nie chciał mnie uczyć. Mówił, że nie ma czasu. Pojechałem do Jana. A on mnie pyta: „na co Ci te obery?”, odpowiadałem, że mi się to podoba.

Jak wspomina Kacper Ciaś, to właśnie Kasia Zedel ożywiła Kapelę Adamczyków tak, że znów koncertowali. On sam także zawdzięcza jej dobre rady. Podobnie jak Andrzejowi Bieńkowskiemu, który namawiał młodego harmonistę do zgłębienia tradycji harmonii pedałowych.

Mówiąc o czwartkowych atrakcjach, nie sposób nie wspomnieć o „Małych Mazurkach” – szeregu wydarzeń dla najmłodszych wielbicieli tradycji. Nadzoruje je Kaja Prusinowska, od lat dbając, by dzieci poznały nie tylko muzykę, ale i inne przejawy kultury ludowej – wierzenia, rękodzieło. W tym roku gościem „Małych Mazurków” będzie znana i lubiana śpiewaczka Maria Bienias. Na festiwalu nie tylko poprowadzi warsztaty śpiewu (dla starszych uczestników), ale też opowie najmłodszym barwne historie z życia wsi i nauczy tworzyć kwiatki z bibuły. Zajęcia dla dzieci poprowadzi także opowiadacz Vitold Vargas, którego nasi mali Słuchacze mogą kojarzyć z serii Źródełko, w której roztaczał przed nimi barwne opowieści o Kłobuku Pietuchu. Wszystkie wydarzenia związane z „Małymi Mazurkami” odbędą się w przyjaznym wszystkim pupilom (także tym czworonożnym) Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Ale to nie jedyna Mazurkowa propozycja dla naszych pociech! W sobotę, w trakcie Targowiska Instrumentów, czeka na nie specjalnie przeznaczona dla nich sala muzyczna. Zagrają tam wspaniałe dziecięce kapele: Orkiestra Radości z Olsztyna, Krajeczka z Przemyśla oraz Wesołe Mazurki z Pragi pod opieką Pauli Kinaszewskiej.

Prezentowaliśmy także muzykę grupy Poniemnie. Zespół Poniemnie powstał w 2022 r. w ramach zajęć w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Tworzą go studenci, absolwenci i pracownicy różnych kierunków UW. Repertuar zespołu – to tradycyjne pieśni ludowe z terenu Poniemnia, w lokalnych dialektach języka polskiego i białoruskiego. Nasta Niakrasava, założycielka zespołu Poniemnie, jest także kuratorką trzeciego dnia festiwalowego. W piątek zapraszamy na koncert „Pogranicze bez granic”. Pojawią się na nim Chłopcy z Nowoszyszek, z repertuarem z Suwalszczyzny (pogranicze polsko-białorusko-litewskie). Usłyszymy na nim pieśni pogranicza polsko-litewskiego w wykonaniu zespołu Pogranicze z Szypliszk czy białoruską kapelę Koliśnia, grającą „po staremu”, instrumentalnie.

Najdłuższa Noc Tańca i wielkie Targowisko Instrumentów

Oczywiście w programie festiwalu Wszystkie Mazurki Świata nie zabrakło czasu na radość tańca i muzykowania! Wydarzenie wieńczy Noc Tańca. Fenomen skupiający tancerzy z całej Polski (i nie tylko)! Do rana, na scenie głównej i w każdym kącie Fortecy Kręglickich rozbrzmiewać będzie muzyka tradycyjna. Noc Tańca to kulminacja festiwalu! Dziesięć godzin tańca, w klimatycznym otoczeniu. Do tańca zagrają kapele wiejskie i miejskie, dojrzali mistrzowie i młodzi muzykanci, zarówno z Polski jak i z zagranicy, uczestnicy koncertów i prowadzący warsztaty!

W sobotę, podobnie jak Noc Tańca, odbędzie się także Targowisko Instrumentów. Inicjatywa Piotra Piszczatowskiego skupia od lat coraz większą rzeszę twórców i kolekcjonerów instrumentów tradycyjnych z całej Europy! To zaledwie jeden dzień, 10 godzin, ale za to ponad 100 wystawców i przeszło 1000 instrumentów! Nie wątpimy, że każdy znajdzie na Targowisku coś dla siebie. Od afrykańskich bębnów, przez orientalne szałamaje, po polskie złóbcoki.

Warsztaty

Wszystkie Mazurki Świata dają uczestnikom festiwalu możliwość wejścia w uniwersum kultury tradycyjnej od zera. To dzięki warsztatom śpiewu, tańca i gry na instrumentach, które przygotowane są z pieczołowitością dla osób na różnych stopniach wtajemniczenia.

Warsztaty to także okazja do poznania wielu mistrzów kultury tradycyjnej. Tych starszych, ale i ich młodszych, doświadczonych już uczniów. Wszyscy zawsze służą radą, dobrym słowem i mają w zanadrzu szereg opowieści!

Za kilka dni poznamy laureatów konkursów fonograficznych!

W najbliższym tygodniu poznamy także wyniki Fonogramu Źródeł 2022 i Folkowego Fonogramu Roku 2022. Zanim to nastąpi, przypomnimy ubiegłorocznych laureatów: muzykę z albumu „Rakieta” zespołu Tęgie Chłopy i oraz serię płyt Remigiusza Mazura-Hanaja z wydawnictwa In Crudo.

Nagrania wydawnictwa In Crudo zasługują na szczególne docenienie, ponieważ oddają niepowtarzalną audiosferę muzyki granej na żywo, do tańca, tworzą dźwiękowy dokument obrazujący spontaniczne interakcje pomiędzy uczestnikami muzyczno-tanecznych sytuacji uchwyconych „na gorąco” i w czasie, kiedy w Domu Tańca przywracano muzyce wiejskiej jej wartość autoteliczną. Jednocześnie zwraca uwagę nieprzypadkowy wybór muzykanckich indywidualności, który zdradza zaangażowaną wiedzę, muzykancką wrażliwość i doskonałe ucho redaktora fonogramów. Te wyjątkowe atuty rekompensują niedoskonałości techniczne brzmieniowej strony wydawnictw.

Ocena jury serii In Crudo

Płyta „Rakieta” zespołu Tęgie chłopy przypadła do gustu zarówno małym, jak i większym słuchaczom. Połączenie wiejskich melodii z mądrymi, autorskimi tekstami Marcina Żytomirskiego było strzałem w dziesiątkę!