"Eksplorował wszystkie kontynenty, z wyjątkiem Antarktydy". O postaci Pawła Edmunda Strzeleckiego

Postać Pawła Edmunda Strzeleckiego 

Paweł Edmund Strzelecki urodził się w 1797 roku w Głuszynie pod Poznaniem, w rodzinie zubożałego szlachcica Franciszka Strzeleckiego herbu Oksza i Anny z Raczyńskich. Od dzieciństwa marzył o podróżach. Celem jego pierwszych wypraw, sfinansowanych prawdopodobnie spadkiem po zmarłych rodzicach, była zachodnia Europa: Austria, Czechy, Szwajcaria, Włochy i Dalmacja. Był pierwszym polskim badaczem, który odwiedził wszystkie kontynenty z wyjątkiem Antarktydy. - W rezultacie zawędrował do Nowej Zelandii, z Nowej Zelandii do Australii - zaznacza prof. Andrzej Kozek. 

W czasie swojej historycznej wyprawy z Jamesem Macarthurem z Sydney do Melbourne Paweł Edmund Strzelecki odkrył i zdobył górę, zwaną później Górą Kościuszki. - Nazwa została nadana w 1840 roku, gdy Polski nie było na mapie. Tablice na Górze Kościuszki zostały umieszczone w roku 1940 jako protest przeciwko burzeniu pomników Kościuszki w Polsce przez Niemców - opowiada gość Jedynki. - To jest góra, która nie dzieli, ale łączy nas również z rdzenną ludnością Australii, na której terenie położona jest Góra Kościuszki - dodaje. 

Miłość do Adyny

Paweł Edmund Strzelecki zakochał się w Aleksandrze Turnie, zwanej Adyną, lecz jej ojciec odmówił mu jej ręki. Strzelecki kochał ją przez wiele lat i jeszcze długo pisał do niej listy. - Znali się, kochali się nieszczęśliwie, a Adyna nigdy nie wyszła za mąż i Strzelecki nigdy się nie ożenił. Spotkali się później w wieku blisko 70 lat w Szwajcarii, tylko że byli już innymi ludźmi niż wtedy, kiedy się poznali - opowiada rozmówca Sławy Bieńczyckiej. - Gdyby ojciec pozwolił na to małżeństwo, Strzelecki by nie wyjechał i nie byłoby Góry Kościuszki - stwierdza. 

Odznaczenia od brytyjskiej królowej 

Osiągnięcia Strzeleckiego jako odkrywcy, geologa, jeśli chodzi o Australię, są przeogromne. Doceniła to także brytyjska królowa, nadając mu szereg zaszczytów. - Otrzymał kilka ważnych odznaczeń brytyjskich za swoje osiągnięcia i odkrywanie minerałów w Australii. Dostał również tytuł Sir, tytuł szlachecki za pomoc w Irlandii, bo z punktu widzenia humanitarnego chyba jego największym osiągnięciem Strzeleckiego było to, że przewodniczył misji pomocy w głodującej Irlandii - wyjaśnia gość "Czterech pór roku". 

Grupa rdzennych mieszkańców Australii w Polsce 

Rok 2023 został ustanowiony przez Sejm RP rokiem sir Pawła Edmunda Strzeleckiego. Z tej okazji w Polsce przybywa właśnie grupa rdzennych mieszkańców Australii wraz z przedstawicielami środowisk polonijnych. - Przyjechali z nami przedstawiciele klanu aborygeńskiego plemienia Monero-Ngarigo, tradycyjnie kustosz ziemi, na której położona jest Góra Kościuszki. W tej chwili jesteśmy na drodze, aby ta góra nas łączyła, a nie dzieliła - podkreśla prof. Andrzej Kozek. 

Czytaj także:

Tytuł audycji: Cztery pory roku

Prowadziła: Sława Bieńczycka

Gość: prof. Andrzej Kozek (profesor statystyki z Sydney, obecnie wiceprezes organizacji polonijnej Kosciuszko Heritage Inc.)

Data emisji: 19.05.2023

Godzina emisji: 11.18

ans