Giedymin. Kim był twórca potęgi Litwy?

Dr Kamil Frejlich przyznaje, że największą zasługą Giedymina było to, iż "wprowadził Litwę jako pełnoprawny podmiot do polityki międzynarodowej". - Prowadził bardzo sprawną grę dyplomatyczną z innymi partnerami, tj. z Polską, Moskwą, Krzyżakami i z papiestwem - zauważa.

- Jego drugą dużą zasługą jest rozszerzenie państwa i podporządkowanie Litwie nowych terytoriów, a także związanie z Litwą pewnych terytoriów, które może ściśle do niej nie należały, ale orbitowały wokół Litwy, chociażby Nowogród Wielki (…). Wiemy, że podporządkowany Litwie został Kijów, co jest dość daleko od Wilna - dodaje.

Tolerancyjny władca, który tylko sugerował

Giedymin miał wielokrotnie obiecywać, że przyjmie chrześcijaństwo, jednak tego nie uczynił. - Był władcą dyplomatą, który prowadził bardzo sprawną grę dyplomatyczną i w pierwszych latach swoich rządów wielokrotnie sugerował papieżowi, że jest gotów przyjąć chrzest. Jednak to nigdy nie były takie jednoznaczne deklaracje - twierdzi dr Kamil Frejlich.

- Jak już przyszło, co do czego, gdy wysłańcy papieża przyjechali do Giedymina i oczekiwali jednoznacznej decyzji, on oznajmił, że chrztu nie przyjmie. Z tego powodu, że nie zaakceptowaliby tego jego poddani, zarówno poganie, jak i prawosławni. Sprawa chrztu Giedymina właściwie ucichła na długi czas - kontynuuje historyk.

Możliwe, że jego wcześniejsza postawa była związana z grą dyplomatyczną w obliczu zagrożenia ze strony Krzyżaków. Należy również podkreślić, że Giedymin pod względem religijnym był władcą tolerancyjnym i "nie przeszkadzało mu, w co wierzą jego poddani".

- Jednak było to o tyle specyficzne, że gdy pojawiały się sytuacje, że chrześcijańscy kaznodzieje próbowali nawracać pogan czy publicznie występowali przeciwko religii pogańskiej, to spotykały ich bardzo drastyczne konsekwencje. Kult chrześcijański jak najbardziej był dopuszczalny, ale nie mógł podważać pogańskiego charakteru państwa, ani uderzać w religię, którą wyznawał sam władca - mówi dr Kamil Frejlich.

Sojusz Polski i Litwy

W 1325 roku Giedymin wydał córkę Aldonę za mąż za następcę polskiego tronu - Kazimierza, później zwanego Wielkim.

- Te związki z Polską wynikały z przyczyn politycznych. Polskę i Litwę zbliżało zagrożenie krzyżackie. Krzyżacy prowadzili agresywną politykę wobec Polski i Litwy. To małżeństwo było przypieczętowaniem sojuszu Władysława Łokietka z Giedyminem - opowiada dr Kamil Frejlich.

Kilkadziesiąt lat później wnuk Giedymina - Władysław Jagiełło - został się królem Polski.

Czytaj także:

Ponadto w audycji:

X Europejska Konferencja Egiptologów. W połowie czerwca do Warszawy przyjechało niemal 100 prelegentów z całego świata, by omówić najważniejsze odkrycia ostatnich lat. Szczególne zainteresowanie wzbudziły wystąpienia dwóch egipskich archeologów, którzy podzieli się z publicznością szczegółami eksploracji świetnie zachowanego grobu kapłana Wahtye oraz omówili znalezisko 250 zapieczętowanych sarkofagów z czasów ptolemejskich wydobytych z podziemnych tuneli kompleksu bogini Bastet w Sakkara.

Gość: dr Krzysztof Radtke - archeolog, adiunkt w Instytucie Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN, współorganizator konferencji.