Szaflarska, Kwiatkowska, Szpilman i inni. Artyści, którzy przystąpili do Powstania Warszawskiego

Data publikacji: 02.08.2023 09:30

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2023 21:37

Ten tekst przeczytasz w 2 minuty

Pomnik Powstańców Warszawskich w Warszawie, Autor - Foto: Shutterstock

Połączył ich udział w Powstaniu Warszawskim i do końca życia łączyła ich popowstaniowa trauma. Alina Janowska, Papcio Chmiel, Irena Kwiatkowska, Danuta Szaflarska, Jeremi Przybora, Władysław Szpilman, Mieczysław Fogg, Mira Zimińska to artyści, którzy 79 lat temu stanęli do walki, broniąc Warszawy i podnosząc powstańców na duchu tajnymi koncertami.

1 sierpnia obchodziliśmy 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.
W niepodległościowym zrywie brali udział także artyści - aktorzy, pisarze, muzycy - którzy wspierali Armię Krajową, nie tylko biorąc udział w działaniach wojskowych, ale także przygotowując koncerty dla powstańców.
Wśród osób, które przystąpiły do powstania, byli Alina Janowska, Papcio Chmiel, Irena Kwiatkowska, Danuta Szaflarska, Jeremi Przybora, Władysław Szpilman, Mieczysław Fogg, Mira Zimińska.

Aktorka Irena Kwiatkowska podczas Powstania Warszawskiego była łączniczką. Działała na Starym Mieście i w Śródmieściu, w szóstym oddziale Biura Informacji i Propagandy. Nie podjęła pracy w działających za zgodą władz niemieckich teatrach jawnych. Po przejściu do Śródmieścia dołączyła do brygady teatralnej założonej 2 sierpnia 1944 roku przez Leona Schillera.

Wraz z Mirą Zimińską, Mieczysławem Foggiem i innymi artystami jako deklamatorka brała udział w koncertach organizowanych dla powstańców.

Koncerty dla ducha

Łączniczką pod pseudonimem Młynarzówna była również aktorka Danuta Szaflarska, która w 1942 roku związała się z Teatrem Podziemnym Delegatury Rządu RP na Kraj. Placówką kierowali Leon Schiller i Edmund Wierciński. W późniejszych latach była aktorką Teatru Frontowego.

- Bohdan Korzeniewski w czasie okupacji był delegatem rządu londyńskiego, jeśli chodzi o sprawy kultury, i właśnie w ten sposób powstał Teatr Frontowy Armii Krajowej - opowiada Danuta Szaflarska. - Biuro Informacji Propagandy miało taką kwaterę na Mokotowskiej i dla podtrzymania ducha organizowane były koncerty. A ja miałam za zadanie zawiadamiać. Mówią, że byłam łączniczką, ale ja byłam gońcem. Musiałam latać pod różne adresy i zawiadamiać, gdzie, o której godzinie kto występował - opowiada.

Jak dodaje, repertuar był humorystyczny, gdyż chodziło o danie powstańcom odrobiny radości, podniesienie ich na duchu i zapomnienie - choć na chwilę - o ogarniającym rzeczywistość koszmarze wojny.

POSŁUCHAJ

10:08

Artyści, którzy walczyli w Powstaniu Warszawskim (Kulturalna Jedynka)

Zobacz także: 79. rocznica Powstania Warszawskiego. Audycje okolicznościowe w Jedynce

Walki o stolicę pierwotnie miały trwać kilka dni, jednak zakończyły się kapitulacją dopiero po 63 dniach. W tym roku obchodzimy 79. rocznicę niepodległościowego zrywu. W Programie 1 Polskiego Radia zapraszamy na audycje poświęcone Powstaniu Warszawskiemu.

W Warszawie 1 sierpnia 1944 r. do walki stanęło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni powstanie trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w stolicy zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wyniosły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu Niemcy niemal całkowicie zburzyli.

78. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego