Skąd się biorą rekordy zimna na Ziemi?

,Najzimniejsza planetą w naszym Układzie Słonecznym jest najbardziej oddalony od Słońca Pluton i tam temperatura wynosi -233 stopni Celsjusza. Według naukowców jeszcze bardziej lodowato jest w przestrzeni kosmicznej, ponieważ -270 stopni Celsjusza.

Wir polarny. Co to takiego?

Gość Jedynki, prof. Piotr Głowacki zwraca uwagę na zjawisko wiru polarnego, które jest zjawiskiem sezonowym i jest najsilniejsze w trakcie nocy polarnej. - W tym wirze temperatura oscyluje w granicach -50 lub -60 stopni i na Antarktydzie i na biegunie północnym przed spływem zimna chronią nas tzw. wiatry  strumieniowe, które na wysokości 11 km pędzą z szybkością nawet 100 km/h i działają jak ekran wokół autostrady, który chroni przed wiatrem, a okolicznych mieszkańców przed hałasem - wyjaśnia. - Jeżeli chodzi o południe to także mamy tam wiatry strumieniowe, przy czym Antarktyda jest otoczona zimnym prądem morskim. Mamy na południu kontynent, pokrywę lodową i w związku z tym dużą stabilność, natomiast na północy mamy lód pływający na morzu i oceanie - wyjaśnia. 

Antarktyda doświadcza bardzo niskich temperatur, najniższa zanotowana to - 89,2 stopnie Celsjusza. - To są dane zmierzone bezpośrednio przez pracowników lub przez automaty w stacjach badawczych, które są na Antarktydzie. Natomiast NASA przy pomocy satelitów potrafi określać temperaturę na innych powierzchniach - podkreśla prof. Piotr Głowacki.  

Bilans energetyczny Ziemi 

- Trzeba pamiętać o tym, że bilans energetyczny Ziemi musi jakoś się równoważyć. Mamy bardzo ładny dowód na to, np. jeśli mamy zimno w Arktyce, to mamy ciepło w Antarktyce i na odwrót. Sytuację także wzmacnia to, co się dzieje na morzach i oceanach - tłumaczy ekspert. - Dzisiaj, jeżeli z kosmosu popatrzymy na naszą Ziemię, to w Antarktyce mamy minimum lody, a przecież jest tam szczyt zimy. Średnio jest 20 milionów km3 pokrywy lodowej na morzach wokół Antarktydy. Aktualnie mamy 15 - zaznacza. 

Na północy z kolei jeżeli jest nieroztopiony lód, wtedy wszystkie ciepłe fronty nie przedostają się do Skandynawii tak szybko. - One nie wydostają się daleko na północ, tylko są blokowane na tym lodzie, i u nas w Europie zostaje chociażby to ciepłe, gorące powietrze, a także i ostatnio bardzo wilgotne. Strefy polarne bardzo mocno wiążą się w tym kociołku pogodowym, także i dla Polski - podsumowuje gość "Eureki". 

Zawirowania pogody 

Czy Polska jest narażona na paradoksy pogodowe? - Temperaturowe paradoksy mogą się powtarzać w różnych miejscach, np. w Jakucji -62 stopnie Celsjusza zimą, a 38 stopni latem na plusie. My w Polsce nie jesteśmy narażeni na tak skrajne przypadki różnic temperatury i tak samo zawirowań pogody - stwierdza rozmówca Doroty Truszczak. 

Ponadto w audycji:

Mars w Kielcach

25 drużyn, czyli reprezentanci 12 krajów: Szwajcarii, Grecji, Czech, Indii, Niemiec, Turcji, Włoch, Bangladeszu, Hiszpanii, Egiptu, Wielkiej Brytanii i Polski będą rywalizować w tegorocznych międzynarodowych zawodach robotów marsjańskich European Rover Challenge, które po raz kolejny odbędą się w Polsce, w Kielcach, na największym torze marsjańskim na świecie. Będą trzy polskie drużyny: KNR Rover Team i SKA Robotics z Politechniki Warszawskiej oraz krakowska AGH Space Systems. Gość: Łukasz Wilczyński - Prezes Europejskiej Fundacji Kosmicznej.

Czytaj także:

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Dorota Truszczak

Goście: prof. Piotr Głowacki (Instytut Geofizyki PAN), Łukasz Wilczyński (Europejska Fundacja Kosmiczna)

Data emisji: 9.08.2023 r.

Godzina emisji: 19.30

ans