Sensacyjne odkrycie Instytutu Sztuki PAN. Ikonostas z XVII wieku odnaleziony na strychu cerkwi

Data publikacji: 16.10.2023 13:20
Ostatnia aktualizacja: 16.10.2023 14:28
Ten tekst przeczytasz w 2 minuty
Prof. Zbigniew Michalczyk, Piotr Jamski i Jan Nowicki z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk na prezentacji odkrycia dużego fragmentu ikonostasu z XVII wieku w Pałacu Branickich w Białymstoku
Prof. Zbigniew Michalczyk, Piotr Jamski i Jan Nowicki z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk na prezentacji odkrycia dużego fragmentu ikonostasu z XVII wieku w Pałacu Branickich w Białymstoku, Autor - PAP/Artur Reszko
Pracownicy Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, z zespołu Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce, odnaleźli na strychu jednej z cerkwi duże fragmenty ikonostasu z XVII wieku. To sensacyjne odkrycie, porównywane do odkrycia "Ekstazy św. Franciszka" El Greca. - Ten obiekt nie ma analogii. Następne chronologicznie fragmenty tego typu obiektów pochodzą z XVIII wieku - wyjaśniają naukowcy, który odnaleźli pozostałości dzieła.
  • Badacze z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk odnaleźli na strychu jednej z podlaskich cerkwi duże fragmenty ikonostasu z XVII wieku.
  • Do tej pory nie udało się odnaleźć tak dużych fragmentów dzieł cerkiewnych z tego okresu, dlatego odkrycie jest tym bardziej wyjątkowe.

Gdzie odnaleziono fragmenty ikonostasu?

Pozostałości ikonostasu badacze z Instytutu Sztuki PAN odkryli na strychu cerkwi w Nowoberezowie (woj. podlaskie). W ich ocenie to najstarsze takie dzieło w regionie; wyjątkowe, o czym świadczy jego oryginalność i skala zachowania. Odkrycia dokonali prof. Zbigniew Michalczyk, Piotr Jamski i Jan Nowicki z zespołu Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce. Na znalezisko składa się około 20 fragmentów dzieła.

- Takie miejsca jak strychy zawsze interesują nas najbardziej. Bardzo często znajdują się tam obiekty, które wyszły z codziennego użytku; nie odpowiadały smakowi w XIX i XX wieku. Bardzo często znajdujemy tam również rzeczy starsze, co zdarzało się w innych świątyniach - mówi prof. Zbigniew Michalczyk.

Oględziny wskazują, że odnalezione fragmenty ikonostasu pochodzą z XVII wieku. - Mamy z kolegą 30 lat doświadczenia i mniej więcej znamy ten terem Podlasia, włącznie z terenem po drugiej stronie granicy. W związku z tym czasami wystarczy nam kilka centymetrów kwadratowych czy sześciennych obiektu i wiemy, że warto się pochylić i sprawdzić swoje domniemania - dodaje Piotr Jamski.

Fragmenty ikonostasu w Nowoberezowie. Unikatowe odkrycie badaczy

Znalezisko naukowców z Instytutu Sztuki PAN jest o tyle wyjątkowe, że tego rodzaju duże struktury cerkiewne z XVII i XVIII wieku przeważnie ulegały zniszczeniu. Jak wyjaśniają badacze w "Czterech porach roku", przeważnie do naszych czasów zachowały się mniejsze fragmenty dzieł albo pojedyncze obrazy.

Przeprowadzona przez zespół ekspertów rekonstrukcja wskazała natomiast, że ikonostas w pierwotnej wersji miał przynajmniej 8,5 metra. W kolejnych latach miał natomiast zajmować jeszcze większą powierzchnię. - To zestaw ikon, drzwi królewskich, które są w centralnej części ikonostasu, jedno skrzydło drzwi diakońskich z przedstawieniem Michała Archanioła - wymieniają rozmówcy Romana Czejarka.

Czytaj także:

Odnalezione fragmenty ikonostasu. Gdzie można je oglądać?

Jak wyjaśniają naukowcy, znaczna część odnalezionego obiektu wymaga obecnie prac konserwacyjnych. Dalsze losy fragmentów ikonostasu będą zależeć od decyzji władz cerkwi, w której odnaleziono pozostałości dzieła. - My możemy powiedzieć jedno o tych dalszych losach: przede wszystkim pieczołowita konserwacja. Z naszej strony oferujemy wszelkie wsparcie merytoryczne, na jakie będzie nas stać. (...) Na razie słuchacze i czytelnicy muszą się zadowolić dosyć obszernym artykułem naukowym, gdzie przedstawiamy ten obiekt. Na pewno samo zabezpieczenie obiektów i konserwacja potrwają kilka lat - wyjaśniają prof. Zbigniew Michalczyk i Piotr Jamski.

POSŁUCHAJ

09:47

Sensacyjne odkrycie Instytutu Sztuki PAN. Ikonostas z XVII wieku odnaleziony na strychu cerkwi (Cztery pory roku/Jedynka)

 

Tytuł audycji: "Cztery pory roku"

Prowadził: Roman Czejarek

Goście: prof. Zbigniew Michalczyk, Piotr Jamski (Instytut Sztuki PAN)

Data emisji: 16.10.2023 r. 

Godzina emisji: 11.15

qch/IAR

cover
Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.