IPN odkrywa szczątki ofiar wojen z ostatnich 200 lat. Jak dochodzi do ich odnalezienia?

Instytut Pamięci Narodowej opiekuje się grobami weteranów, którzy oddali życie za naszą ojczyznę nawet w XVIII wieku. - Historycznie sięgamy aż do konfederacji barskiej, a geograficznie jest to cały świat. Opiekujemy się grobami, które znajdują się tam, gdzie po powstaniach i wojnach trafiali polscy uchodźcy i żołnierze, którzy nie mogli wrócić do ojczyzny, gdzie żyli na wygnaniu, emigracji i gdzie umierali - komentuje.

- Państwo polskie opiekuje się także grobami żołnierzy i ofiar zbrodni totalitarnych innych narodowości. Ta działalność oparta jest o ustawę z 1933 roku, która zagwarantowała ochronę i opiekę prawną wszystkim grobom wojennym na terenie Polski, spełniającym określone kryteria. Nie znam drugiego tak humanitarnego prawa, które gwarantowałoby opiekę, nietykalność i poszanowanie grobów nawet agresorów spoczywających na ziemiach polskich - dodaje gość Jedynki.

Czyje szczątki odnajduje IPN?

Adam Siwek przyznaje, że IPN cały czas odnajduje szczątki ofiar konfliktów zbrojnych praktycznie z ostatnich 200 lat.

- Są to XIX-wieczni powstańcy, żołnierze I wojny światowej bardzo różnych narodowości, żołnierze wojny polsko-bolszewickiej, ale oczywiście to II wojna światowa wniosła największą liczbę mogił polowych, które cały czas odnajdujemy. Są to zarówno groby żołnierzy poległych w walkach, ale też szczątki cywilnych ofiar zbrodni totalitarnych niemieckich i sowieckich, jakie cały czas odnajdujemy na ziemiach polskich - mówi Adam Siwek.

Do odkryć czasami dochodzi przypadkowo, jak np. na stołecznym Czerniakowie, gdzie podczas prac remontowych przy jednej ze szkół odnaleziono szczątki dziewięciu osób, które zginęły podczas powstania warszawskiego. Ekshumacje są też konsekwencją badań i analiz historycznych, dochodzi do nich również na wniosek rodzin.

Do ekshumacji będzie jeszcze dochodzić przez lata

- Nie mam złudzeń, że będziemy jeszcze długo zbierać szczątki poległych żołnierzy Wojska Polskiego, jak i obcych armii, którzy zginęli na terenie Polski - przyznaje Adam Siwek.

W tym roku odkryto m.in. pochówek prawdopodobnie około 60 włoskich żołnierzy, którzy po wyjściu Włoch z sojuszu z hitlerowskimi Niemcami trafili do niewoli i byli przetrzymywani w obozie Lamsdorf (dzisiejsze Łambinowice). Jak okazało się, zostali pochowani na przyobozowym cmentarzu.

Czytaj także: