Jak powstaje zorza polarna? Niecodzienna wystawa w Muzeum Ziemi PAN

"Piękne i bestie". Skąd pomysł na tytuł?

Jak wyjaśnia kurator wystawy dr Agata Goździk, na wystawie prezentowane są przykłady różnych zjawisk ekstremalnych, które z jednej strony są piękne, ale z drugiej mogą nieść zagrożenie. - Są to m.in. trzęsienia ziemi, burze, powodzie. To są przykłady zjawisk, które mogą fascynować - mówi. - Fascynują one naukowców pod względem naukowym, którzy badają te zjawiska od strony fizycznej, ale również mogą fascynować zwykłych ludzi, którzy często w pogoni za pięknym zdjęciem burzy czy zorzy polarnej, udają się w dalekie regiony. Zjawiska przyrodnicze mogą też przynieść spustoszenia i stąd te bestie - dodaje. 

Lodowce i badania na Spitsbergenie 

Opowieść otwiera część poświęcona lodowcom i badaniom glacjologicznym prowadzonym na Spitsbergenie w Arktyce. - Pokazujemy takie zjawisko, które nazywamy dzieleniem się lodowca, czyli odrywanie się brył lodowych od czoła lodowca i ono zazwyczaj nie jest groźne, jeżeli nie jesteśmy w pobliżu - tłumaczy gość Jedynki. - Natomiast kilkanaście lat temu mieliśmy dosyć poważny wypadek w okolicy Polskiej Stacji Polarnej na Spitsbergenie, którą mój instytut zarządza. Duży wycieczkowiec, który w tamtych rejonach nie powinien się pojawić, był bardzo zainteresowany czołem lodowca Hansa podpłynął na tyle blisko, że w momencie, kiedy oberwał się duży blok lodowy, można to porównać do tsunami - opowiada. 

- Fala wdarła się na pokład, przechyliła statek i byliśmy wtedy pierwszym miejscem, takim szpitalem ratunkowym, poczekalnią. Część ofiar trafiła do nas do stacji, część czekała u nas na transport śmigłowcami do najbliższego szpitala - kontynuuje dr Agata Goździk. 

Zorza polarna. Piękna ale i niebezpieczna?

Ekspozycji towarzyszy kolejne zjawisko - feeria barw na polarnym niebie, zwana na północy aurorą borealis. - Zorze polarne są piękne, ale nie możemy zapominać o takich wydarzeniach, które w pewien sposób utrudniają nam funkcjonowanie. Silna burza magnetyczna, a to właśnie wywołuje nam zorze, może spowodować zakłócenia pola magnetycznego Ziemi. Mamy wtedy problemy z nawigacją nie działają GPS, problemy z komunikacją na odległość - wyjaśnia kuratorka wystawy.

Czytaj też: Misja PROBA-3. Czy umożliwi zbadanie korony słonecznej?

75 lat Muzeum Ziemi PAN

Muzeum Ziemi PAN istnieje już 75 lat i jest miejscem wyjątkowym, ponieważ opowiada nie tylko o ziemi, ale również o naszej ojczyźnie. - Muzeum Ziemi jest wyrazem naszego związku z planetą - mówi w radiowej Jedynce Anna Piontek, dyrektor placówki. - Często nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo to, co nazywamy historią ludzką, jest uzależnione od dziejów naszej planety. Ja podaję tutaj klasyczny przykład południowych regionów Polski, których nawet współczesny rozwój gospodarczy jest uzależniony od tego, co miało miejsce miliony lat temu we wnętrzu naszej planety - wyjaśnia rozmówczyni Jakuba Domoradzkiego. 

Ponadto w audycji:

Kilka dni temu w Starym Zoo w Poznaniu zaprezentowano Rakastana: 12-letniego warana z Komodo, który trafił do poznańskiego ogrodu z czeskiej Pragi.

Warany z Komodo są największymi jaszczurkami na świecie. Na wolności, na indonezyjskich wyspach Komodo, Rinca i Flores, żyje nieco ponad 1,3 tys. osobników. Warany osiągają do 3 metrów długości, a przebywający w Poznaniu Rakastan waży ok. 100 kg.

Gościem "Eureki" była Anna Lubiatowska, koordynator Działu Zwierząt Zmiennocieplnych ZOO w Poznaniu. 

Czytaj też: Wargatek sanitarnik. Jakimi umiejętnościami może pochwalić się "rybka-czyścicielka"?

Tytuł audycji: Eureka

Prowadził: Jakub Domoradzki

Goście: dr Agata Goździk (kurator wystawy "Piękne i bestie"), Anna Piontek (dyrektor Muzeum Ziemi PAN), Anna Lubiatowska (ZOO w Poznaniu)

Data emisji: 30.11.2023 

Godzina emisji: 19.30

ans/kul