Pole elekcyjne jako scena polityki realnej oraz symbolicznej
- Król Zygmunt August nie pozostawił dziedzica, ani nie wskazał następcy, dlatego szlachta musiała zdecydować, kto ma zostać nowym królem.
- Wolna elekcja była jednym z najważniejszych praw szlacheckich.
- Wyboru dokonywano na polach elekcyjnych niedaleko Warszawy - przede wszystkim na Woli, rzadziej na praskim Kamionku.
450. rocznica pierwszej wolnej elekcji
Po śmierci ostatniego z Jagiellonów w 1572 roku problemem było ustalenie, kto miał wybrać nowego władcę. Wypracowano formułę, w której obowiązywały 3 zasady. - Pierwsza, że elekcja ma być wolna, tzn. że wszystkie kandydatury są dopuszczalne, że ma być elekcją viritim, czyli, że każdy szlachcic ma prawo wziąć udział w wyborze króla, a także, że zachowuje się system jednomyślności - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Wojciech Tygielski, historyk z Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. - Ta formuła na początku działała całkiem sprawnie. (...) Ożywiała politycznie szlachtę i powodowała, że szlachta dość intensywnie i licznie zjawiała się na polu elekcyjnym - opowiada gość Jedynki.
Bezpieczeństwo uczestników elekcji
Wydarzenie gromadziło dużo szlachty ( w 1573 r. nawet 40-50 tysięcy), trzeba więc było zadbać o zakwaterowanie i bezpieczeństwo uczestników elekcji. - Ludzi przybywających na elekcję rozmieszczano w różnych wsiach i miasteczkach w promieniu 30 km. W Warszawie też były tłumy, które trzeba było wyżywić i przenocować, więc dla gospodarki miasta było to korzystne - podkreśla rozmówca Katarzyny Kobyleckiej. - Z drugiej strony apelowano do właścicieli pól o zaniechanie upraw w roku poprzedzającym elekcję, czyli było widać, że to są straty bardzo poważne - zwraca uwagę.
Jakie obowiązywały reguły i przepisy porządkowe? O tym w dalszej części audycji.
POSŁUCHAJ
Pole elekcyjne jako scena polityki realnej oraz symbolicznej (Eureka/Jedynka)
Czytaj także:
Poza tym w audycji:
"Z Norymbergi do Mediolanu. Szlakiem najlepszego uzbrojenia nowożytnej Europy".
Taki tytuł nosi nowa wystawa czasowa w Zamku Królewskim w Warszawie, która przedstawia oręż niemiecki i włoski z XVI i XVII w. Seria konfliktów zbrojnych w latach 1494-1559 przez ponad pół wieku rozdzierała Półwysep Apeniński i stała się machiną napędzającą rozwój rzemiosła związanego ze sztuką niszczenia.
Ekspozycja prezentuje sposób działania broni i sposoby jej wytwarzania. Z wystawy można dowiedzieć się m.in. ile ważyła zbroja, czy broń służyła wyłącznie do walki, czym różni się miecz od rapiera, jak działała dawna broń palna i użycia jakiej broni zakazał papież. Gościem audycji był dr Tomasz Mleczek - kurator wystawy, Zamek Królewski w Warszawie.
Tytuł audycji: Eureka
Prowadziła: Katarzyna Kobylecka
Goście: prof. Wojciech Tygielski (Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego), Tomasz Mleczek (Zamek Królewski w Warszawie)
Data emisji: 6.12.2023
Godzina emisji: 19.30
ans/mo
