Fidiasz. Życie i dorobek geniusza greckiej rzeźby starożytnej

- Fidiasz już w starożytności został uznany za największego rzeźbiarza całego antyku, nie tylko starożytnej Grecji, ale również Rzymu. Stało się tak, ponieważ stworzył Grekom bogów - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Ewdoksia Papuci-Władyka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalistka w zakresie archeologii śródziemnomorskiej i historii sztuki starożytnej. - Fidiasz był wielkim przyjacielem Peryklesa, który był wielkim mężem stanu i który doprowadził do największej potęgi Aten. Perykles powierzył Fidiaszowi nadzór nad pracami odbudowy na Akropolu ateńskim i to stało się największym dziełem Fidiasza - opowiada. 

Wizualizacja greckich bogów 

Dla Partenonu Fidiasz wykonał słynny posąg Ateny Partenos. Posąg ten uznawany był za jedno z największych dzieł Fidiasza. Wykonany był w technice chryzelefantynowej, czyli ze złota i kości słoniowej. Jego wysokość (wraz z bazą) wyniosła 12 metrów. - Kość słoniowa służyła do pokazania twarzy, rąk i stóp, czyli odsłoniętych partii ciała kobiecego. Reszta była pokryta  szatą, która była wykonana ze złotych płytek, wiec posąg był niezwykle kosztowny - mówi prof. Ewdoksia Papuci-Władyka. 

Obok Ateny Partenos największą rzeźbą sakralną stworzoną przez Fidiasza był Zeus Olimpijski. Rzeźba przedstawiała siedzącego na tronie Zeusa o poważnym i dostojnym obliczu. - Ten tron był niezwykle bogato zdobiony, wykonany z drewna hebanowego, złota, kości słoniowej. Różne inne materiały były tam użyte - podkreśla gość Jedynki. - Zeus miał częściowo odsłoniętą górną część torsu, jednym z jego atrybutów był orzeł, a w ręce trzymał, podobnie jak zresztą Atena Partenos, figurkę Nike, czyli bogini zwycięstwa - dodaje. 

Rozmówczyni Katarzyny Kobyleckiej zaznacza, że Fidiasz stworzył wiele innych posągów. -  Był niezwykle pracowitym rzeźbiarzem, który przez całe swoje życie pracował bardzo intensywnie. w Przypadku Partenonu wszystkiego doglądał osobiście. Jak podają antyczne źródła, wszędzie był obecny i wszystko nadzorował. Był niezwykle utalentowaną postacią i świetnym organizatorem. Wynika to z tych skromnych informacji, jakie posiadamy na jego temat - przyznaje. 

Kopiowanie i opisywanie dzieł Fidiasza 

Na przestrzeni lat dzieła Fidiasza chętnie kopiowano i opisywano, dlatego możemy dowiedzieć się więcej na temat genialnego rzeźbiarza. - Był niezwykły zachwyt nad sztuką grecką, szczególnie nad dziełami wielkich mistrzów rzeźbiarskich i malarstwa. Chociaż malarstwo zachowało się w mniejszym stopniu, było bardzo cenione - podkreśla gość "Eureki". - Nie tylko kopiowano rzeźby w marmurze, ale też w różnych innych materiałach. Mamy ikonograficzne zachowane przekazy, np. Ateny Partenos na tarczach, reliefach czy złotych medalionach. Wszystkie te przedmioty, zabytki, pozwalają nam zrekonstruować wygląd tych zaginionych rzeźb i zdobyć nawet dość dużą dozę informacji na ich temat - dodaje. 

W audycji również:

W kończącym się Roku Mikołaja Kopernika opublikowano wyniki badań jednego z najsłynniejszych i najstarszych portretów astronoma. Analizom dendrochronologicznym poddano tzw. portret gimnazjalny - obraz olejny namalowany na dębowej desce, który od 1594 r. znajdował się w bibliotece Gimnazjum Akademickiego w Toruniu. Dziś prezentowany jest w Ratuszu Staromiejskim. Kiedy powstał ten obraz? Czy jeszcze za życia Kopernika? Kto był jego autorem? Czy zakończony właśnie projekt pogłębionych studiów nad dziełem dał odpowiedzi na te pytania?

Gościem audycji była Anna Elzanowska z Laboratorium Dendrochronologii Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. 

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka

Goście: prof. Ewdoksia Papuci-Władyka (Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego), Anna Elzanowska (Laboratorium Dendrochronologii Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu)

Data emisji: 8.12.2023 r. 

Godzina emisji: 19.30 

ans/kc