Nea Pafos. Jak funkcjonowała antyczna metropolia?

Kiedy polscy archeolodzy rozpoczęli prace w Nea Pafos?

Polscy archeolodzy w roku 1965 rozpoczęli prace w bogatej dzielnicy rezydencjonalnej Nea Pafos - zwanej Malutena - odsłaniając wille z bajecznymi mozaikami podłogowymi. Od dwunastu lat nasi specjaliści prowadzą również badania na agorze w centrum miasta. Pracami kieruje prof. Ewdoksia Papuci-Władyka, a przed trzema laty rozpoczął się również projekt mający na celu stworzenie trójwymiarowej rekonstrukcji miasta. 

Jak Nea Pafos wyglądało w okresie hellenistycznym?

Gość "Eureki" zdradza, że celem grantu jest umieszczenie obszaru Maluteny i agory na tle rozwoju urbanistycznego i miejskiego krajobrazu Pafos. W tym celu wykorzystywane są badania archeologiczne, geofizyczne, modelowanie proceduralne oraz analizy sieciowe. - Miasto bardzo długo się rozwijało. Trwało przez setki lat, zmieniając swój wygląd i funkcjonowanie różnych budynków. To staramy się odtworzyć - zaznacza gość audycji.

Dotychczas udało się zrealizować trójwymiarową rekonstrukcję miasta z okresu hellenistycznego. Umieszczono w niej budynki znane z opisów, ale również odsłonięte w czasie wykopalisk. - Pozostałości z okresu hellenistycznego mamy bardzo mało. Zostały one przykryte przez późniejsze zabudowania z okresu rzymskiego - tłumaczy prof. Papuci-Władyka. Ogromny wpływ miały również nawiedzające Pafos trzęsienia ziemi.

W jaki sposób dokonano rekonstrukcji?

Nea Pafos założono na siatce ulic przecinających się pod kątem prostym, podobnie jak miasto Olint czy Pireus. - Porównaliśmy je. Na podstawie szczegółowych analiz udało się opracować wygląd domów w Pafos z okresu hellenistycznego. Ważnym elementem tego miasta są też wspomniane ulice. Staraliśmy się zweryfikować szerokość insuli, czyli kwartałów zabudowy tworzonych przez cztery ulice przecinające się pod kątem prostym - zdradza gość audycji.

Jakie zmiany w Nea Pafos wprowadzili Rzymianie?

W I wieku przed naszą erą na wyspę weszli Rzymianie. I choć nie zmienili układu urbanistycznego miasta, to w kolejnych stuleciach odcisnęli na nim swój "stempel". - Samych Rzymian na terenie miasta było mało. To właściwie jedynie wojska strzegące gubernatora wyspy. Odkryta przez nas Willa Tezeusza prawdopodobnie właśnie pełniła rolę siedziby tego urzędnika - wyjaśnia prof. Papuci-Władyka.

To budynek niezwykłych rozmiarów, największa publiczna willa na terenie Cypru posiadająca ponad 100 pomieszczeń. W tej właśnie willi, podobnie zresztą jak w pobliskim Domu Aiona, odkryto misterne mozaiki, będące chlubą wykopalisk. - Dom Aiona powstał na wschód od Willi Tezeusza, w IV wieku naszej ery. Tutaj zmieniono układ ulic. Stworzono nową, która oddzielała oba budynki - podkreśla rozmówczyni Katarzyny Kobyleckiej. 

Poza tym w audycji:

Uważają się za najstarszy naród w Europie i mówią językiem, który na naszym kontynencie nie ma analogii. Baskowie i język baskijski. Do dziś kwestia pochodzenia Basków budzi naukowe spory. Najprawdopodobniej są potomkami autochtonicznych plemion staroeuropejskich zasiedlających tereny obecnej północnej Hiszpanii jeszcze przed przybyciem Indoeuropejczyków. Część lingwistów wskazuje natomiast na zbieżność ich języka z językami kaukaskimi.

Gość: prof. Katarzyna Mirgos z Instytutu Antropologii Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego.

Czytaj także: