Międzynarodowy Dzień Teatru. To także święto Teatru Polskiego Radia

Teatr Polskiego Radia - początki

Radiowy teatr jest niemal rówieśnikiem Polskiego Radia. Już w listopadzie 1925 roku nadano obszerne fragmenty "Warszawianki" Stanisława Wyspiańskiego w opracowaniu Alojzego Kaszyna, ówczesnego kierownika programowego.

Pierwsze oryginalne słuchowisko nadano w Wilnie w 1928 roku. Był to "Pogrzeb Kiejstuta" Witolda Hulewicza, jednego z najbardziej zasłużonych twórców radia artystycznego. To on rozpropagował określenie "teatr wyobraźni" użyte po raz pierwszy przez Zdzisława Marynowskiego.

Powszechny dziś termin "słuchowisko" pojawił się na początku lat 30. Ten nowy rodzaj teatru przyciągał najwybitniejszych twórców scenicznych, takich jak Leon Schiller czy Juliusz Osterwa, oraz pisarzy, m.in. Jerzego Szaniawskiego i Jarosława Iwaszkiewicza.

Słuchowiska nadawano na żywo. Wiele z nich zdobywało znaczną popularność, a niektóre były realizowane i nadawane również przez rozgłośnie zagraniczne. Do początku wojny zrealizowano ponad dwa tysiące tytułów. Z tego bogatego dorobku ocalały nieliczne teksty i fragmenty nagrań.

Czytaj także:

Teatr Polskiego Radia - dziś

Dziś Teatr Polskiego Radia zajmuje się produkcją i emisją słuchowisk według oryginalnych scenariuszy i adaptacji radiowych dramatów scenicznych, powieści, reportaży, poezji. Od 1992 roku dyrektorem Teatru Polskiego Radia jest Janusz Kukuła.

Słuchowiska Teatru Polskiego Radia są wyróżniane na międzynarodowych festiwalach sztuki radiowej. TPR kilkakrotnie otrzymał bardzo prestiżowe nagrody Prix Italia w kategorii słuchowisk.

- Myślę, że esencją Teatru Polskiego Rada jest - jak to mówił wielokrotnie dyrektor Janusz Kukuła - wyobraźnia. To jest teatr wyobraźni. To znaczy, że sceny musimy namalować dźwiękiem i głosem - stwierdził w audycji "Cztery pory roku" Grzegorz Kwiecień, aktor współpracujący z Teatrem Polskiego Radia.

- Dobre słuchowisko jest wtedy, kiedy słuchając, oglądam film w głowie. To się da zrobić. To jest frajda, ogromna zabawa. Tymi środkami radiowymi, samym dźwiękiem, głosem, tym, jak się pracuje z rekwizytem, z przestrzenią, kręci się film przy samym mikrofonie - wyjaśnił gość radiowej Jedynki.

- To nie jest proste, trzeba się przestroić. Tu mikrofon jest partnerem, a nie inny aktor, publiczność. Operuje się przede wszystkim dialogiem, a nie kontaktem - dodał. 

Od 1988 roku Zespół Artystyczny Teatru Polskiego Radia przyznaje corocznie Wielki Splendor - nagrodę dla aktora/aktorki "za wybitne kreacje w słuchowiskach oraz twórczy wkład na rzecz rozwoju i umacniania rangi radia artystycznego w Polsce". 

Od 2001 roku w Sopocie odbywa się Festiwal Teatru Polskiego Radia i Telewizji Polskiej "Dwa Teatry", podczas którego prezentowane są najlepsze słuchowiska oraz spektakle telewizyjne. W trakcie wydarzenia przyznawana jest Wielka Nagroda Festiwalu "Dwa Teatry".

Czytaj także:

Słuchowiska w radiowej Jedynce

Najstarszym i najdłużej obecnie kontynuowanym w Polsce słuchowiskiem jest powieść radiowa "Matysiakowie". Pierwszy odcinek wyemitowano 15 grudnia 1956 roku. "Matysiaków" można słuchać w soboty o godz. 13.15 na antenie radiowej Jedynki.

Także w Programie 1 w niedziele, po godz. 13.15 prezentowany jest kolejny odcinek historii wielopokoleniowej rodziny Jabłońskich zamieszkałej w fikcyjnej wsi Jeziorany niedaleko Puław, a także ich otoczenia społecznego - "W Jezioranach".

Poza tym słuchowisk można słuchać w każdy weekend, w sobotę i w niedzielę, po godz. 21.00. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Teatru Polskiego Radia.

Czytaj także:

Publikacja "90. Polskie Radio"/IAR/Jedynka/kk/wmkor