Celiakia - co to za choroba, jakie są jej objawy, jak się ją diagnozuje i leczy?

Celiakia - co to za choroba?

Celiakia jest przewlekłą autoimmunologiczną chorobą o podłożu genetycznym. Rozwija się z powodu nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego na obecny w produktach zbożowych gluten (mieszanka białek obecnych w zbożach).

W celiakii, w wyniku reakcji organizmu na gluten, dochodzi do immunologicznego zniszczenia kosmków jelitowych odpowiedzialnych za wchłanianie. W konsekwencji - do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych i różnorodnych objawów klinicznych.

Niezdiagnozowana i nieleczona celiakia może prowadzić do zaburzeń praktycznie każdego układu w organizmie: osteoporozy, anemii, problemów z płodnością, nowotworów przełyku, gardła czy jelita cienkiego.

Celiakia - objawy choroby

- Celiakia dotyka osoby w każdym wieku, mogą na nią chorować i dzieci, i dorośli. Każdy chory może mieć inne objawy. Ona w ogóle jest mistrzynią w chowanego, potrafi się manifestować w taki sposób, że przyjmuje oblicze innych chorób. Przez to bardzo często jest trudna do wykrycia - powiedziała w audycji "Eureka" Małgorzata Źródlak, prezeska zarządu Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej (PSOzCiNDB).

Do objawów celiakii należą: ból brzucha, przewlekła biegunka, wzdęcia czy zaparcia. Często głównymi objawami są objawy pozajelitowe i niecharakterystyczne (m.in.: anemia, osteoporoza, niskorosłość, opóźnione dojrzewanie i problemy z płodnością, bóle stawów, chroniczne zmęczenie, niedobory witamin i składników mineralnych, owrzodzenia jamy ustnej, objawy neurologiczne). Czasem choroba może też nie dawać żadnych objawów.

Czytaj także:

Celiakia - jak się ją diagnozuje?

Do zdiagnozowania celiakii u osób dorosłych niezbędne jest oznaczenie przeciwciał transglutaminazy tkankowej (anty-tTG) w klasie IgA, całkowitego poziomu IgA oraz biopsji jelita cienkiego. U dzieci w niektórych przypadkach można odstąpić od wykonania biopsji gastroskopowej, natomiast diagnostyka przy pomocy badań z krwi jest bardziej złożona.

Celiakia - jak się ją leczy?

Diagnoza choroby wiąże się z koniecznością przejścia na dietę bezglutenową. To jedyna forma leczenia. Jak podkreśliła w audycji "Eureka" dr n. med. Katarzyna Kondej-Muszyńska, konsultantka wojewódzka ds. gastroenterologii dziecięcej w Białymstoku, celiakia to jest choroba "na zawsze, na całe życie".

Nie wystarczy, że osoba chora zrezygnuje z jedzenia chleba i makaronu. Gluten pojawia się w wielu produktach spożywczych, w produktach przetworzonych (niektóre produkty niezawierające glutenu mogą być nim wtórnie zanieczyszczone podczas obróbki).

- Na szczęście mamy przepisy prawne, które zobowiązują producenta po pierwsze do podawania składu produktu, a po drugie - do oznaczania produktów bezglutenowych - to jest taki przekreślony kłos - wskazała Małgorzata Źródlak. - Jest wiele zastępników tradycyjnych produktów w wersji bezglutenowej - dodała.

16 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Celiakii.

Poza tym w audycji:

Naukowcy z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej (MIBMiK) w Warszawie stworzyli unikalną grę komputerową DEGRADATOR, która przybliża mechanizmy degradacji białek w komórce. Grze towarzyszy bogaty zestaw materiałów edukacyjnych.

O tym naukowo-edukacyjnym projekcie, który przybliża wiedzę mogącą być impulsem do rozwoju nowych leków i terapii w niszczeniu np. białek rozrastających się nowotworów, opowiedziała doktorantka MIBMiK realizująca te badania Natalia Szulc.

Tytuł audycji: Eureka

Prowadził: Artur Wolski

Goście: Natalia Szulc (Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej), dr n. med. Katarzyna Kondej-Muszyńska (konsultantka wojewódzka ds. gastroenterologii dziecięcej w Białymstoku) oraz Małgorzata Źródlak (prezeska zarządu Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej - PSOzCiNDB) 

Data emisji: 16.05.2024 r.

Godzina emisji: 19.30

Jedynka/PAP/kk/wmkor