Między PRL a III RP. 35 rocznica powołania rządu Tadeusza Mazowieckiego

"Przychodzę jako człowiek Solidarności, wierny sierpniowemu dziedzictwu. Pojmuję je jako wielkie zbiorowe wołanie społeczeństwa o podmiotowość, prawo decydowania o losach kraju oraz jako gotowość do solidarnego i zdecydowanego działania, aby te cele osiągnąć" – przemawiał z trybuny sejmowej Tadeusz Mazowiecki.

Jak powstał rząd Tadeusza Mazowieckiego? 

Tadeusz Mazowiecki, powołany 24 sierpnia 1989 r. przez Sejm na urząd premiera, był pierwszym niekomunistycznym szefem rządu w Polsce po II wojnie światowej. 12 września 1989 r. rząd Tadeusza Mazowieckiego uzyskał wotum zaufania w Sejmie.

- Polska w latach 80. jest krajem pogrążonym w głębokim kryzysie. To jest kryzys polityczny, stan wojenny, internowania, podziemie, propaganda. Z drugiej strony jest to walka władza PRL, PZPR z Solidarnością i działającą w Polsce Solidarnością podziemną - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Friszke, historyk. - Po dojściu Gorbaczowa do władzy i rozpoczęciu pierestrojki w Związku Radzieckim, Moskwa nalegała na to, żeby polskie elementy były rozwiązywane w Polsce. To był element podstawowy, który skłonił ostatecznie władze PRL do tego, by podjąć rozmowy z Solidarnością, z ludźmi, którzy walczyli i których zamykali do więzień - opowiada. 

Prof. Friszke: wiadomym było, że Jaruzelski ma zostać prezydentem 

3 lipca 1989 r. na łamach "Gazety Wyborczej" ukazał się artykuł "Wasz prezydent, nasz premier", będący wezwaniem do wyboru Wojciecha Jaruzelskiego na urząd prezydenta PRL. - Artykuł Adama Michnika jest jednak wynikiem rozmów kuluarowych po wyborach z niektórymi przywódcami PZPR, zwłaszcza prof. Reykowskim - zaznacza gość Jedynki. - Wiadomym było, że Jaruzelski ma zostać prezydentem. To był pewien gwarant, że Polska nie wyleciała z całego układu warszawskiego, bloku sowieckiego. (...). Zbyt gwałtowny i szybki ruch odchodzenia Polski od powiązań z Moskwą byłby dysfunkcjonalny, niebezpieczny - zwraca uwagę. 

Doradca Lecha Wałęsy 

Tadeusz Mazowiecki w czasach Solidarności był doradcą Lecha Wałęsy i komitetu strajkowego w Stoczni Gdańskiej. - Z tego powodu przez rok był internowany w stanie wojennym, a następnie traktowany jako osoba, która nie ma prawa uczestniczyć w życiu publicznym, zatem oczywiście wykluczone były jakiekolwiek występy w radio, w telewizji czy publikacje w prasie. Jeżeli mógł gdzieś publikować, to tylko w Tygodniku Powszechnym - opowiada rozmówca Marka Stremeckiego. 

Czytaj więcej: 

Tytuł audycji: Historia bliska

Prowadził: Marek Stremecki 

Gość: prof. Andrzej Friszke (historyk) 

Data emisji: 9.09.2024 r. 

Godzina emisji: 21.10

ans/wmkor