Mobbing w pracy. Co zrobić, kiedy mobbingującym jest szef?

Mobbing definiuje się jako działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, które polegają na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu go. Mobbing występuje, gdy działania te lub zachowania wywołują u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodują lub mają na celu jego poniżenie lub ośmieszenie, a także izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Zachowania, które najczęściej wymieniali ankietowani, to: przydzielanie bezsensownych zadań, obmawianie i rozsiewanie plotek na temat pracownika, wydawanie sprzecznych poleceń, komentarze świadczące o zazdrości lub zawiści, używanie krzyku, przekleństw i wyzwisk, przydzielanie nowych zadań do wykonania z nierealnym terminem, przydzielanie zadań poniżej kwalifikacji pracownika, kompetencji oraz zlecanie pracy, która może być szkodliwa dla zdrowia.

W audycji "Cztery pory roku" można wysłuchać dwóch historii mobbingowanych pracowników.

Kiedy szef jest mobberem

Pracodawca - zgodnie z przepisami prawa pracy, jedyny podmiot odpowiedzialny za wystąpienie mobbingu w zakładzie pracy - ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi, czyli przede wszystkim reagować na wystąpienie w firmie zachowań, które mogą być zakwalifikowane jako mobbing oraz podejmować działania, które mają na celu niedopuszczenie do wystąpienia mobbingu.

A co w sytuacji, kiedy to sam pracodawca jest mobberem?

- Mobbing jest jedną z takich przewin pracodawców, którą jest bardzo trudno udowodnić. Osoba poddana mobbingowi musi udowodnić, że była mobbingowana. Ponieważ każdy chce zachować pracę, trudno jest zdobyć świadków. Pozostali pracownicy - choć często kolegują się z ofiarą, widzieli, jak się wobec niej zachowywał mobber - nie chcą zeznawać, bo sami nie chcą stać się ofiarami mobbingu - powiedziała w audycji "Cztery pory roku" mecenas Katarzyna Ludwig.

Czytaj także:

Nie można tego zostawić

Gościni radiowej Jedynki zauważyła, że atmosfera w pracy jest bardzo ważna, nie tylko to, co mamy wykonać, ale w jakich warunkach mamy to wykonać.

- Jeżeli pracownik jest mobbingowany, jeżeli czuje się gorszy, wyśmiewany, powstaje wokół niego ostracyzm, to on nie będzie wykonywał swojej pracy dobrze. Dlatego tak ważne jest, by dowody na mobbing zbierać już w jego początkowej fazie - wskazała. - Zalecam, by wszystko w pracy załatwiać na piśmie, mailowo. Zapisywać sobie daty i uczestników spotkań. To może jest kontrowersyjne, ale radzę też nagrywać różne sytuacje - dodała.

Mecenas odradziła rezygnację z pracy jako sposób na poradzenie sobie z mobbingiem. - Oczywiście, można szukać innej pracy, bo czasami nie ma innego wyjścia, niemniej jednak moją radą jest, aby rozprawić się z mobbingiem w jego pierwszej fazie, kiedy dopiero się zaczyna, kiedy mobbingowany nie do końca jest przekonany, że to jest coś złego - wyjaśniła.

Co należy zrobić? - Nie można tego zostawić. Jeśli w zakładzie pracy jest procedura antymobbingowa, należy ją wszcząć - poleciła. - Mobbing zostawia ogromne traumy w psychice - dodała.

Odszkodowanie i zadośćuczynienie

Przepisy prawa pracy przewidują dla ofiar mobbingu dwa rodzaje roszczeń, których pracownik może dochodzić w ramach postępowania sądowego: odszkodowanie z tytułu mobbingu i zadośćuczynienie z tytułu mobbingu.

Pracownik nie musi rezygnować z pracy, żeby złożyć pozew z którymkolwiek z tych żądań. Nie ma również przeciwwskazań, aby w ramach jednego postępowania żądał zarówno określonej kwoty tytułem odszkodowania, jak i zadośćuczynienia za krzywdę, która go spotkała.

Odszkodowanie dla pracownika, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma na celu naprawienie szkody, którą mobbing wywołał. Na szkodę składają się straty poniesione przez pracownika, a także utracone korzyści.

Pracownicy najczęściej przedstawiają: rachunki za wizyty u specjalistów (psychologów, psychiatrów), rachunki za leki wypisywane przez lekarzy specjalistów, informację o utraconych premiach czy nagrodach. Przepisy gwarantują minimalną wysokość odszkodowania.

Warunkiem, który musi zostać spełniony, jeśli pracownik chce otrzymać zadośćuczynienie pieniężne, jest udowodnienie, że doszło u niego do rozstroju zdrowia. W ramach postępowania sąd powoła biegłego, na przykład lekarza, który to ustali.