Jak wykonać samobadanie piersi? Dlaczego jest to takie ważne?

Październik to Miesiąc Świadomości Raka Piersi, w którym szczególną uwagę poświęca się profilaktyce nowotworów piersi. Rak piersi jest drugą, po raku płuca, przyczyną zgonów onkologicznych wśród pań, a wśród młodych Polek, w przedziale wiekowym 20-44 lata, nawet pierwszą.

Profilaktyka to podstawa

Jak powiedział w audycji "Eureka" prof. Zbigniew Nowecki, chirurg, onkolog, gdy odpowiednio wcześnie zauważymy, że coś jest nie tak, gdy nowotwór zostanie zdiagnozowany we wczesnym stadium, szansa na przeżycie wynosi niemal sto procent.  

- W takiej sytuacji możliwe jest też uratowanie gruczołu piersiowego. Co oznacza, że po całym leczeniu zostanie kobiecie tylko smutne wspomnienie, pewien uraz związany z przebytym leczeniem i stresem. Pozostałością fizykalną będą tylko dwie małe blizny - wyjaśnił.

Dlatego tak ważne jest, by nauczyć się i wykonywać systematycznie samobadanie piersi.

Czytaj także:

Jak wykonać samobadanie piersi?

Comiesięczną samokontrolę piersi powinno wykonywać się w tym samym dniu cyklu miesięcznego - zaleca się wykonanie badania najlepiej 2-3 dni po skończeniu miesiączki, gdy piersi nie są obrzmiałe lub obolałe (po menopauzie może to być dowolny dzień).

Pierwszym etapem samobadania jest oglądanie piersi. Przeprowadza się je w pozycji stojącej, przed lustrem w celu wychwycenia zmian w ich wyglądzie.

- Oceniamy wielkość, kształt piersi, pamiętając o tym, że piersi nie są identyczne. Kobieta, która bada się co miesiąc, jest w stanie ocenić, czy coś się zmieniło od ostatniego badania. To może być wskazówką, że coś niepokojącego się dzieje. Oceniamy również wygląd brodawki - opisała Małgorzata Rejent, pielęgniarka, wieloletnia koordynatorka opieki onkologicznej.

Drugi etap samobadania polega na tym, że unosimy ręce do góry i oglądamy każdą pierś z przodu, z boku, z obydwu stron.

- Zwracamy uwagę, czy w trakcie unoszenia rąk, czy zmiany pozycji rąk, skóra na piersiach się nie zmienia, czy się nie pojawiają jakieś wgłębienia, zmarszczenia na tej skórze. Patrzymy na zabarwienia skóry na piersiach. Sprawdzamy, czy się coś nie zmieniło od ostatniego badania - wytłumaczyła gościni radiowej Jedynki.

Trzecim etapem jest ocena palpacyjna np. w trakcie kąpieli pod prysznicem (piersi dużo łatwiej badać dotykiem wtedy, kiedy są mokre, namydlone; można również użyć jakiegoś kremu czy balsamu) w celu wykrycia ewentualnych guzków pod skórą. 

- Kładziemy jedną rękę z tyłu głowy, żeby pierś była wyeksponowana. Drugą rękę kładziemy na piersi i, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, co najmniej trzema opuszkami, obwodzimy całą pierś. Zaczynamy od największego okręgu, dokładnie, raz koło razu, nie odrywając opuszków od skóry piersi, zataczamy coraz mniejsze kręgi aż do samej brodawki - wyjaśniła Rejent.

Krok czwarty samobadania piersi to już konkretny dotyk, sprawdzający, czy nie wyczuwamy miejsc twardych, obrzękniętych.

- Pierś obwodzimy całą. Dokładnie dotykamy każde miejsce na piersi. Zaczynamy od części górnej. Zgodnie z ruchem wskazówek zegara, co najmniej trzema opuszkami, przesuwamy po skórze piersi nie odrywając palców. Posuwamy się z góry na dół, robią coraz mniejsze kręgi aż do samej brodawki. Musimy również pamiętać o uciśnięciu brodawki i skontrolowaniu, czy nie pojawia się jakiś wyciek - opowiedziała pielęgniarka.

W kroku piątym sprawdzamy sutki. - Stojąc, uciskamy je między dwoma palcami. Sprawdzamy, czy nie ma wycieku - powiedziała gościni "Eureki".

W etapie szóstym trzeba się położyć. - Badanie w pozycji leżącej jest równie ważne, szczególnie w przypadku kobiet, które mają trochę większe piersi, dlatego że pewnych zmian możemy nie wyczuć w pozycji stojącej. Gdy kobieta się położy, pierś rozkłada się na klatce piersiowej. Dużo łatwiej wyczuć te fragmenty, które są położone dużo głębiej.

Badanie w pozycji leżącej wykonujemy z ręką ułożoną za głową. Raz koło razu, opuszkami obwodzimy jedną i drugą pierś, bardzo dokładnie, żeby nie pominąć żadnego fragmentu, aż do samej brodawki, którą również badamy - zaznaczyła.

Krok siódmy, ostatni, to badanie węzłów chłonnych pod jedną i drugą pachą. - Sprawdzamy, czy nie ma powiększonych węzłów chłonnych pod jedną czy drugą pachą. Czy nie ma tam guzka powiększonego. Choroba może się zacząć uwidaczniać pod pachami, na węzłach chłonnych - wskazała Rejent.

Czytaj także:

Coś nas zaniepokoiło - co teraz?

W sytuacji, gdy cokolwiek nas zaniepokoi udajemy się niezwłocznie do lekarza.

Jak diagnozuje się raka piersi? - Metody diagnostyczne, to badania obrazowe, USG ze specjalnymi przystawkami i badanie mammograficzne, bardzo dokładna mammografia cyfrowa. W razie potrzeby wykonuje się także rezonans elektromagnetyczny ze specjalnymi wzmocnieniami - wymienił prof. Nowecki.

A jakie metody walki z rakiem ocenia profesor jako wysoce skuteczne? 

- Nadal najbardziej skuteczną i jedyną metodą wyleczenia trwałego kobiety z raka piersi jest zabieg operacyjny. Kiedyś były to bardzo okaleczające, bardzo rozległe operacje. Natomiast w obecnej chwili, jeśli mamy małą, rozpoznaną wcześnie, zmianę kończy się to wycięciem, bardzo ograniczonym, gruczołu piersiowego zawierającego zmianę nowotworową.

Oprócz tego wykonujemy sprawdzenie, biopsję, węzłów chłonnych wartowniczych. W zależności od tego, czy są zmienione przerzutowo, czy nie są zmienione przerzutowo, jesteśmy w stanie zaoszczędzić spływ chłonny tak, żeby nie ograniczało to kobiety w ten sposób, że będzie miała obrzęk kończyny, jakieś zaburzenia czucia - powiedział ekspert.

Dodał, że po takiej operacji elementem niezbędnym, nieodłącznym, jest wykonywanie radioterapii gruczołu piersiowego. 

Na badanie zgłasza się ok. 40 proc. Polek

Z danych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wynika, że Polska ma jeden z najgorszych w Unii Europejskiej wyników jeśli chodzi o zgłaszanie się kobiet na badania. Na mammografię zgłasza się ok. 40 proc. uprawnionych kobiet (w Europie Zachodniej jest to niemal 100 proc.)

Goście audycji "Eureka" podkreślili, że by dowiedzieć się gdzie najbliżej miejsca, gdzie mieszkamy można wykonać bezpłatnie badanie, wystarczy zadzwonić do Centrum Onkologii, do Ośrodka Profilaktycznego. Wskazali, że w wielu miejscowościach oddalonych od centrów diagnostycznych funkcjonują zw. mammobusy.

Poza tym w audycji:

Anestezjologia - dziedzina medycyny, o której mało wiemy.

16 października 1846 roku Thomas Morton po raz pierwszy z sukcesem zastosował znieczulenie ogólne podczas zabiegu operacyjnego. Dziś, po 178 latach od tego wydarzenia, uważamy, że anestezjolog jest niezastąpioną osoba w szpitalu, uczestniczy w procesie leczenia, ratowaniu życia oraz bierze czynny udział w profilaktyce zdrowotnej.

Gość "Eureki", dr n. med. Tomasz Napiórkowski - specjalista anestezjologii i intensywnej terapii z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy, opowiedział o najważniejszych wyzwaniach anestezjologii.

Tytuł audycji: Eureka

Prowadził: Artur Wolski

Goście: prof. Zbigniew Nowecki (chirurg, onkolog), Małgorzata Rejent (pielęgniarka, wieloletnia koordynatorka opieki onkologicznej) i dr n. med. Tomasz Napiórkowski (specjalista anestezjologii i intensywnej terapii z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy)

Data emisji: 15.10.2024 r.

Godzina emisji: 19.30

kk