Śmierć w religiach i kulturach świata. Niezwykłe obyczaje, obrzędy i rytuały

Śmierć w różnych kulturach i religiach świata

Świat doczesny i ten poza doczesnością - w kulturze europejskiej - ludzie postrzegali kiedyś jako jedno; wierzyli, że należy zachować między nimi równowagę. Dla jej zachowania należało wspominać bliskich, którzy odeszli.

Najbardziej dla nas egzotyczne rytuały służą temu, aby człowiek oswoił śmierć, przyjął ją jako naturalną kolej rzeczy z godnością i z pokorą. - Pierwsze śmierci były publiczne, co się egzemplifikuje chociażby w buddyzmie. Kiedy osoba już jest na łożu śmierci, wtedy gromadzą się jej bliscy, śpiewają mantry, modlą się wspólnie z odchodzącym po to, by zapewnić tej odchodzącej duszy spokój - mówi na antenie radiowej Jedynki dr Małgorzata Bulaszewska, kulturoznawczyni z Uniwersytetu SWPS w Warszawie. - Ten spokój ma zapewnić odrodzenie w dobrym ciele, w dobrej postaci, bo nie zawsze jest to ludzkie ciało. Jeśli brakuje nam tego spokoju, to nowe wcielenie będzie miało trudne życie - opowiada. 

- Pierwsze buddyjskie obchody wyglądają tak, że jeszcze przed samym śmiercią rodzina i przyjaciele się gromadzą przy łożu umierającego. Po jego śmierci, wierzy się, zwłaszcza w hinduizmie z odmianą buddyzmu, że spalenie ciała, czyli ten ogień, który się pojawia, pozwala duszy uwolnić się z ciała doczesnego i przejść w ramach reinkarnacji do kolejnego ciała - dodaje. 

Żałoba i spożywanie potraw

Żałobie, tak jak każdej uroczystej ceremonii, towarzyszy wspólne spożywanie posiłków, często określonych potraw - w każdej religii, w każdej kulturze. - Te potrawy są to potrawy tradycyjne dla każdej z kultur. Natomiast w obrzędach, które są związane z radośniejszym obchodzeniem, zawsze pojawiają się elementy i potrawy słodkie - wyjaśnia gościni audycji. - Bardzo charakterystycznym elementem jest sposób, w jaki chrześcijanie (choćby w Meksyku) obchodzą Święto Zmarłych i te obrządki pogrzebowe. Dokładnie 1 listopada jest poświęcony duszom zmarłych dzieci, wtedy mamy słodkie czaszki, które się pojawiają na ołtarzach poświęconych tym dzieciom, pojawiają się również innego rodzaju słodycze - opowiada. 

Islam - jak w tej religii postrzegana jest śmierć? 

W islamie Koran wyznacza reguły dotyczące rytuałów. Jak w tej religii postrzegana jest śmierć?
- Śmierć jest oczywiście spowodowana wolą Boga. Człowiek nie powinien się jej sprzeciwiać, a zatem samobójstwo jest wielkim grzechem, bo wtedy człowiek próbuje wejść w rolę Boga - mówi w rozmowie z Katarzyną Jankowską prof. Agata Nalborczyk z Wydziału Orientalistycznego UW. - Jeśli ktoś poświęci swoje życie po to, żeby polepszyć sytuację np. społeczności muzułmańskiej, wtedy taka osoba zasługuje na najwyższe uznanie. To, co stanie się po śmierci, czy człowiek trafi do raju, czy trafi do piekła, wynika z jego własnych uczynków - zaznacza. 

Pochówek powinien się odbyć w ciągu 24 godzin. - To nie wynika tyle z Koranu, ile jest jeszcze jedno źródło obrzędów, rytuałów i praw muzułmańskich, czyli tradycja proroka, która zawiera przypowieści, jak prorok się zachował albo co powiedział w danej sytuacji - dodaje. 

Zobacz także:

Tytuł: Audycja specjalna

Prowadziła: Katarzyna Jankowska

Goście: prof. Agata Nalborczyk (Wydział Orientalistyczny UW), dr Małgorzata Bulaszewska (Uniwersytet  SWPS)

Data emisji: 2.11.2024 r.

Godzina emisji: 12.10

ans/wmkor