Historia platerów zwanych "warszawskimi srebrami"

Kosztowne naczynia ze srebra, złota i innych cennych materiałów, wykonane przez doskonałych mistrzów miały budzić podziw, a nawet zazdrość wśród zaproszonych gości. Dzięki dokonanemu - przez przypadek - w 1743 roku wynalazkowi platerowania, który znacznie obniżał koszt produkcji sprzętów stołowych, można było zaspokoić pragnienia coraz liczniejszej, a nie tak bogatej, rzeszy odbiorców.

Platery to przedmioty ze stopów metali nieszlachetnych (miedzi, cynku i cyny) pokryte warstwą szlachetnego srebra. Pierwsze tego typu przedmioty sprowadzali na ziemie polskie z Anglii i Francji bogaci arystokraci, w tym księżna marszałkowa Izabela z Czartoryskich Lubomirska (1736-1816) oraz hrabia Stanisław Kostka Potocki (1755-1821) - właściciele pałacu w Wilanowie.

Platery stały się popularne w 1824 roku, kiedy pochodzący z Francji rzemieślnik, Alfons Fraget uzyskał od rządu polskiego patent na produkcję przedmiotów platerowanych. W pierwszej połowie XIX wieku jego brat Józef Fraget oraz Wincenty Norblin stworzyli w Warszawie dwie największe i najdłużej działające fabryki platerów na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego. Dziś nawet trudno oszacować, ile ostatecznie wytwórni działało w Warszawie i na ziemiach polskich, ale prawdopodobnie były ich dziesiątki.

Więcej w audycji "Eureka" opowiedziały dr Joanna Paprocka-Gajek z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Aniela Zinkiewicz-Ryndziewicz z Muzeum Sztuki Złotniczej w Kazimierzu Dolnym. Panie zaprosiły też na wystawę "Niecodzienne przedmioty codziennego użytku", którą można oglądać w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Czytaj także:

Poza tym w audycji:

Polowania na czarownice i czarowników - procesy o czary w nowożytnej Europie

Wyobrażenie o magicznym świecie i jego destrukcyjnych mocach stało się między XVI i XVIII wiekiem narzędziem eliminacji ludzi myślących inaczej, odmiennych społecznie. Badacze zajmujący się historią "czarów" i ich konsekwencji, ukazują mechanizmy wrogości wobec rzekomych czarownic, zwracają uwagę na różne elementy będące przyczynami tragedii, które dotykały ówczesną Europę.

Gość: prof. Jacek Wijaczka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.