Gdzie na Pomorzu mieszkały smoki? Wyjątkowa "mapa potworów" [ZOBACZ]

Interdyscyplinarny zespół złożony z etnografa, kartografa, historyka kartografii, pisarza, artysty grafika i informatyka stworzył ilustrowaną linorytami "mapę potworów" Pomorza.

Na stylizowanej na renesansową mapie Pomeraniae Polonicae et Germanicae Phaenomena Supernaturalia Nova et Empla Descriptio Geographica przedstawiono XIX-wieczne wyobrażenia ludowe dotyczące występowania zmór, upiorów, wilkołaków czy duchów wodnych.

MAPĘ MOŻNA ZOBACZYĆ >>>TUTAJ<<<

Ponad tysiąc przykładów wierzeń

Etnolog - dr Robert Piotrowski - przeanalizował materiały folklorystów niemieckich i polskich, którzy na przełomie XIX i XX wieku spisywali opowieści mieszkańców Pomorza. Zgromadził w sumie 1,2 tys. przykładów wierzeń i wyobrażeń o świecie nadprzyrodzonym.

Do przygotowania mapy wykorzystano 600 lokacji, w których miejscowe społeczności kojarzyły konkretne elementy krajobrazu, np. głazy narzutowe, wzgórza morenowe, czy torfowiska, z podaniami wierzeniowymi.

Wierzenia związane ze światem nadprzyrodzonym jeszcze na początku XX wieku pomagały wyjaśniać zjawiska naturalne czy też pochodzenie obiektów geologicznych przez pryzmat wyobrażeń funkcjonujących w danej kulturze. 

Mapa jest trochę dowcipem naukowym

- Geograf musi kochać mapy, od lat się nimi fascynuję. Szczególnie okresem renesansu, kiedy mapa została wyniesiona na poziom równy z dziełami sztuki - powiedział w audycji "Eureka" dr Włodzimierz Juśkiewicz, kartograf-GISowiec, z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.

- Nasza mapa jest trochę dowcipem naukowym, realizowanym przy okazji tworzenia innych publikacji, prowadzenia innych badań - wyjaśnił. - Mapa wygląda jak renesansowa, natomiast została stworzona w pełni w nowoczesnych systemach komputerowych - dodał.

Potwory wygenerowane przez sztuczną inteligencję

Autorskie wersje ilustracji przedstawiających istoty fantastyczne opracował, specjalizujący się w technikach wypukłodruku, dr Jakub Jaszewski. Artysta skorzystał z narzędzi AI, by zaprojektować stylistykę i wygląd poszczególnych demonów.

Szkice AI stały się punktem wyjścia do dalszej pracy. W ten sposób przygotowano matryce do 12 linorytów. Odbitki wykonano metodą tradycyjną, a ich cyfrowe kopie wstawiono na mapę. W legendzie mapy pojawiły się: diabeł, smok, zjawa, olbrzym, błędne ogniki, zmora, wilkołak, duch, skrzat, duch domowy, syrena i dziki gon.

Czytaj także:

Poza tym w audycji:

Ostatnia samica dropia, zwanego polskim strusiem, padła w hodowli w 1989 roku. Te na wolności zabito trzy lata wcześniej. Dzięki programowi reintrodukcji dropi w naszym kraju powstała Stacja Hodowli Dropia wraz z infrastrukturą niezbędną do wylęgu i odchowu piskląt. Gość: Wojciech Pawliszak, przewodniczący Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego.

Czy jesteśmy zaprogramowani na lenistwo? Z badan naukowych wynika, że człowiek dąży do jak najmniejszego wydatkowania energii, do ułatwiania sobie życia. Stąd wynalazki. Paradoks polega na tym, że wysiłek fizyczny jest również nagradzany. Jak to wszystko zrozumieć? Gość: Michał Rolecki, dziennikarz OKO.Press.