Prof. Klemens Szaniawski. Wybitny filozof i intelektualista XX wieku

Z czego słynął prof. Szaniawski?

Prof. Klemens Szaniawski był wybitnym dydaktykiem. Jego styl nauczania był niepowtarzalny i miał charakter konwersacyjny, oparty na sięganiu do literatury aktualnej. - Miało się poczucie uczestnictwa w nauce - zwraca uwagę dziekan Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Szaniawski jest rzecz jasna legendą, przede wszystkim jako badacz i społecznik. - Bardzo wiele zagadnień było u niego podejmowanych tak, jak gdyby były to zagadnienia decyzyjne - precyzuje. 

Czym była szkoła lwowsko-warszawska?

Refleksja nad nauką prof. Szaniawskiego obejmowała etykę wraz z logiką oraz kontynuację szkoły lwowsko-warszawskiej i tradycyjnego etosu inteligencji polskiej. Wartości, powinności moralne i obywatelskie tworzyły obraz pojmowania dyscypliny, którą uczony uprawiał. - Rysem szczególnym tej szkoły było po pierwszej dążenie do klarowności pojęć, a po drugie dbałość o rygorystyczne myślenie - tłumaczy rozmówca Katarzyny Jankowskiej. 

---

Gośćmi audycji "Eureka" byli również: prof. Teresa Hołówka, Olga Lipińska i Joanna Derda, córka profesora. Wyemitowaliśmy ponadto archiwalne wypowiedzi samego profesora Szaniawskiego. 

Ponadto w audycji:

- Ikona piękna i wojny. Mity Heleny trojańskiej w starożytnej Grecji.

Postać Heleny trojańskiej wpisuje się w wielowątkowe filozoficzne i literackie tradycje greckie kreowane przez ówczesnych mężczyzn. Analiza tekstów Homera, Herodota czy Eurypidesa pokazuje wizerunki  kobiet i ich rolę w starożytnym świecie. W opozycji do Heleny, symbolu piękna, występuje stara kobieta, zwykle przedstawiana jako zła i przewrotna. Jednak to Helenie przypisuje się zamieszanie w świecie ludzi i bogów, według Eurypidesa jej kobieca natura doprowadziła mężczyzn do zgubnych decyzji i ostatecznie do wojny trojańskiej.

Gość: prof. Jadwiga Czerwińska filolog klasyczny z Uniwersytetu Łódzkiego.

- Porządek prawny nowożytnej Europy. Rozstrzyganie spraw spornych między królestwami, księstwami i domenami feudalnymi.

Decyzją sejmu walnego w 1529 roku w Piotrkowie Trybunalskim, przyłączono Mazowsze do Królestwa Polskiego. Zgodnie z nadanym prawem, po wygaśnięciu męskiej linii książąt mazowieckich, przeszło ono pod panowanie króla Zygmunta I Starego, choć zainteresowanie domeną wyraziły także rody Habsburgów i Hohenzollernów. Zapisy umów, układów obowiązujących w okresie nowożytnym znamy ze źródeł historycznych, dokumentów legislacyjnych, które pozwalają na odtworzenie panujących reguł: stosowania głównie prawa zwyczajowego i podejmowania długotrwałych procesów.

Gość: prof. Adam Moniuszko z Wydziału Prawa i Administracji UW. 

Tytuł audycji: Eureka