E-dodatki do żywności. Które "E" na etykiecie są szkodliwe dla zdrowia?
- Wszystkich europejskich dodatków dozwolonych do stosowania w żywności jest około 300. Tymczasem w Stanach Zjednoczonych podobno dozwolonych jest około 500 - mówi w "Czterech porach roku" w Programie 1 Polskiego Radia dr inż. Urszula Sołtysiak, wieloletnia wykładowczyni SGGW, współzałożycielka pierwszej w Polsce jednostki certyfikującej rolnictwo ekologiczne i jego produkty. - Około 53-54 składników z europejskiej listy jest dozwolonych do stosowania w przetwórstwie produktów rolnictwa ekologicznego, więc możemy je uznać za naprawdę bezpieczne - dodaje.
- Najgroźniejsze są konserwanty. Bać się należy tych syntetycznych, których nie wytwarza natura, a są wytworem technologii chemicznej. Uznano, że mają własności konserwujące i dodaje się je do żywności. Tych należy unikać - wyjaśnia ekspertka.
Główne grupy E-dodatków:
- Barwniki (E100–E199) – np. E100 (kurkumina), E160a (beta-karoten)
- Konserwanty (E200–E299) – np. E202 (sorbinian potasu), E211 (benzoesan sodu)
- Przeciwutleniacze (E300–E399) – np. E300 (witamina C), E330 (kwas cytrynowy)
- Emulgatory, stabilizatory i zagęszczacze (E400–E499) – np. E406 (agar), E471 (mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych)
- Regulatory kwasowości i środki spulchniające (E500–E599) – np. E500 (węglany sodu)
- Wzmacniacze smaku (E600–E699) – np. E621 (glutaminian sodu)
- Antybiotyki (E700–E799) – rzadko stosowane w żywności
- Środki słodzące, powlekające i inne (E900–E999) – np. E950 (acesulfam K), E951 (aspartam)
Lista bezpiecznych E-dodatków:
Barwniki (E100–E199) – naturalne
- E100 – Kurkumina (z kurkumy)
- E101 – Ryboflawina (witamina B2)
- E140 – Chlorofile (zielony barwnik roślinny)
- E160a – Beta-karoten (z marchwi, witamina A)
- E162 – Betanina (z buraka ćwikłowego)
- E163 – Antocyjany (z jagód, winogron)
- Konserwanty (E200–E299) – niskiego ryzyka
- E260 – Kwas octowy (ocet)
- E270 – Kwas mlekowy (fermentacja, naturalny)
- E296 – Kwas jabłkowy (występuje w owocach)
- E200 – Kwas sorbowy (naturalnie występuje w jarzębinie)
- Przeciwutleniacze i regulatory pH (E300–E399)
- E300 – Kwas askorbinowy (witamina C)
- E306–E309 – Tokoferole (witamina E)
- E330 – Kwas cytrynowy (naturalnie w owocach cytrusowych)
- E331 – Cytryniany sodu (sól kwasu cytrynowego)
- Stabilizatory, zagęszczacze, emulgatory (E400–E499) – roślinne
- E406 – Agar (z czerwonych alg)
- E410 – Mączka chleba świętojańskiego (z nasion szarańczynu)
- E412 – Guma guar (z nasion guar)
- E440 – Pektyny (z owoców, np. jabłek, cytrusów)
- E460 – Celuloza (błonnik roślinny)
- Spulchniacze i środki spieniające (E500–E599) – typowe
- E500 – Węglany sodu (np. soda oczyszczona)
- E503 – Węglany amonu (proszek do pieczenia)
- E504 – Węglany magnezu (naturalne sole mineralne)
- Inne dodatki – ogólnie uznane za bezpieczne
- E901 – Wosk pszczeli (naturalna powłoka)
- E903 – Wosk karnauba (z liści palmy)
- E965 – Maltitol (alkohol cukrowy, naturalny słodzik)
Lista "kontrowersyjnych" E-dodatków:
Barwniki (E100–E199):
- E102 – Tartrazyna: może powodować reakcje alergiczne, nadpobudliwość u dzieci (szczególnie w połączeniu z benzoesanami).
- E110 – Żółcień pomarańczowa FCF: podejrzewana o działanie alergizujące i wpływ na zachowanie dzieci.
- E124 – Czerwień koszenilowa A: możliwe reakcje alergiczne, podejrzenia działania rakotwórczego w wysokich dawkach.
- E129 – Czerwień allura AC: może wywoływać nadpobudliwość, alergie.
Konserwanty (E200–E299):
- E210–E219 – Benzoesan sodu i pochodne: mogą nasilać objawy ADHD, szczególnie w połączeniu z barwnikami.
- E220–E228 – Siarczyny: mogą wywoływać ataki astmy, bóle głowy, reakcje alergiczne.
Wzmacniacze smaku (E600–E699):
- E621 – Glutaminian sodu (MSG): znany z tzw. „syndromu chińskiej restauracji” (bóle głowy, zawroty, nudności); kontrowersyjny, ale uznany za bezpieczny w umiarkowanych ilościach.
- E635 – Nukleotydy (ribonukleotydy disodowe): mogą nasilać działanie MSG, niezalecane dzieciom.
Sztuczne słodziki (E950–E969):
- E951 – Aspartam: kontrowersyjny, zwłaszcza dla osób z fenyloketonurią; podejrzewany o działanie neurologiczne, ale uznawany za bezpieczny przez wiele organizacji.
- E954 – Sacharyna: podejrzenia działania rakotwórczego (w badaniach na szczurach), wciąż badana. • E952 – Cyklaminiany: zakazane w niektórych krajach, możliwe działanie rakotwórcze. Inne:
- E466 – Karboksymetyloceluloza (CMC): syntetyczny zagęszczacz; badania sugerują możliwy negatywny wpływ na mikrobiom jelitowy.
Ważne, żeby podczas zakupów zwracać uwagę na etykietę produktu, w tym wykaz składników. Nie mniej jednak obecność "E" w żywności nie podważa jej bezpieczeństwa zdrowotnego. Lista "E" została ustalona przez Komitet Naukowy Technologii żywności, a ich warunki zastosowania określają Dyrektywy Unijne.
Tytuł audycji: Cztery pory roku
Prowadził: Roman Czejarek
Gość: dr inż. Urszula Sołtysiak, wieloletnia wykładowczyni SGGW, współzałożycielka pierwszej w Polsce jednostki certyfikującej rolnictwo ekologiczne i jego produkty
Data emisji: 10.04.2025
Godzina emisji: 11.20
kh
