Ślusarz, matematyk, premier. Kim był Kazimierz Bartel?

Data publikacji: 04.03.2018 15:24
Ostatnia aktualizacja: 23.03.2018 15:39
Ten tekst przeczytasz w 1 minutę
Pamiątki po premierze Rzeczypospolitej Polskiej Kazimierzu Bartlu, które zostały przekazane przez rodzinę do zbiorów Muzeum Historii Polski
Pamiątki po premierze Rzeczypospolitej Polskiej Kazimierzu Bartlu, które zostały przekazane przez rodzinę do zbiorów Muzeum Historii Polski, Autor - PAP/Jacek Bednarczyk

POSŁUCHAJ

Ślusarz, matematyk, premier. Kim był Kazimierz Bartel? (Labirynt historii/Jedynka)

Były ślusarz, który zasłynął jak znawca malarstwa i autor wyjątkowej monografii na temat perspektywy malarskiej. Profesor geometrii wykreślnej, który został pierwszym premierem po zamachu majowym. Człowiek, który pośredniczył w kontaktach między Piłsudskim a Hitlerem. Kim był Kazimierz Bartel?

Syn maszynisty kolejowego, czeladnik ślusarski. Szybko okazało się, że jest wybitnie uzdolniony matematycznie. W wieku 32 lat został profesorem zwyczajnym. Z jego podręczników geometrii wykreślnej uczono się jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku.

Podczas I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej. Gdy Polska odzyskała niepodległość rozgorzały walki z Ukraińcami. - Obrona Lwowa bardzo zaważyła na jego karierze politycznej - podkreślił w audycji "Labirynt historii" prof. Janusz Zawiła-Niedźwiecki. Prawdopodobnie to wówczas zwrócił na niego uwagę Józef Piłsudski.

Bartel szybko awansował w polskiej armii na dowódcę całego Kolejnictwa Polowego. Pod koniec 1919 roku opuścił wojsko i został ministrem kolei żelaznych w rządzie Stanisława Skulskiego. Swoją funkcję pełnił w rządzie Władysława Grabskiego i Wincentego Witosa.

Później przez kilka lat był posłem na sejm. Zawsze był lojalny wobec marszałka, który w 1925 roku złożył mu wyjątkową propozycję...

W ciągu siedmiu lat od objęcia teki ministra kolei żelaznych 44-letni Kazimierz Bartel został premierem i jednym z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego. Jak poradził sobie w tej roli? Jaki był dorobek jego rządów? Dlaczego zginął? Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

Tytuł audycji: Labirynt historii

Współpraca reporterska: Barbara Stefańska i Łukasz Makuch

Realizacja dźwięku i oprawa muzyczna: Dariusz Sałajczyk

Czytał: Agnieszka Kunikowska i Zbigniew Moskal

Goście: prof. Janusz Czyż (matematyk, badacz biografii Kazimierza Bartla), Janusz Zawiła-Niedźwiecki (profesor Politechniki Warszawskiej, przewodniczący Rady Fundacji im. prof. Kazimierza Bartla), prof. Wojciech Roszkowski (historyk), Zbigniew Klimiuk (profesor nadzwyczajny w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie, ekonomista), prof. Wiesław Wysocki (historyk)

Wykorzystane fragmenty: pamiętniki Marii Bartlowej, książka "Kazimierz Bartel (1882–1941). Uczony w świecie polityki" Sławomira Kalbarczyka

Wykorzystane utwory: "Tyle jest miast" Zofia Terne, "One Love" U2

Data emisji: 4.03.2018

Godzina emisji: 14.09

kk

cover
Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.