O znaczeniu kultury w boju o przetrwanie narodu

Data publikacji: 05.05.2018 14:10

Ostatnia aktualizacja: 05.05.2018 16:38

Ten tekst przeczytasz w 1 minutę

Modlitwa konfederatów barskich przed bitwą pod Lanckoroną, obraz Artura Grottgera z 1863 roku, Autor - Domena Publiczna

POSŁUCHAJ

Walka na polu kultury o przetrwanie narodu (Historia żywa/Jedynka)

Historię polskiego oręża i narodu kultywowali Grottger, Matejko, Sienkiewicz, Orzeszkowa, Konopnicka, Żeromski, Malczewski, Wyspiański i inni.

Pokutował za grzechy młodości na odległej Syberii. To Wokulski z "Lalki" Bolesława Prusa. Z kolei bohater "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej Jan Bohatyrowicz odwiedzał w lesie mogiłę poległych w jakiejś bitwie. Sienkiewiczowscy rycerze w Trylogii przypominakli zwycięstwa w I Rzeczypospolitej.

W końcu XIX wieku opowiadano nie wprost o tragicznych losach Polaków po upadku powstania styczniowego. Po 1905 roku cenzura nieco osłabła. "Echa leśne" i "Wierną rzekę" wydał Stefan Żeromski. Zaś Eliza Orzeszkowa złożyła hołd powstańcom styczniowym tomem opowiadań "Gloria victis", a Maria Konopnicka uczciła księdza Stanisława Brzóskę w utworze "Ostatni partyzant".

W oryginalny sposób cyklem tzw. kartonów powstałych w Paryżu już w 1866 roku uczcił czasy zrywu Artur Grottger nazywany malarzem powstania styczniowego. Ale Jan Matejko utrwalał pędzlem świetność dawnej Rzeczypospolitej m.in. w "Bitwie pod Grunwaldem". Zaś Jacek Malczewski malował epizody z życia zesłanych na Syberię, do białego piekła.

Stanisław Wyspiański - dramaturg, malarz nazywany czwartym wieszczem polskim w 1898 roku "Warszawianką" zapoczątkował serię dramatów narodowych.

Audycja o siłaczkach i siłaczach polskiego ducha: czyli o znaczeniu kultury w boju o przetrwanie narodu.

Tytuł audycji: "Historia żywa"

Prowadzi: Dorota Truszczak

Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk)

Data emisji: 5.05.2018

Godzina emisji: 14.08