"Myśli nieuczesane". Stanisław Jerzy Lec bohaterem audycji "Czas pogody"

Stanisław Jerzy Lec, pseudonim literacki Stach (ur. 6 marca 1909 r. we Lwowie, zm. 7 maja 1966 r. w Warszawie) pochodził z uszlachconej rodziny żydowskiej, był synem barona Benona de Tusch-Letza i Adeli z domu Safrin. Uczęszczał do szkół we Lwowie i Wiedniu. Studiował polonistykę i prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza.

Debiutował w 1928 roku wierszem "Wiosna" w krakowskim piśmie "IKC". W okresie międzywojennym związany był z prasą lewicową. Prowadził codzienny felieton sądowy w "Przeglądzie Popularnym". W latach 1939-1941 przebywał we Lwowie, gdzie wstąpił do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy. Z tego okresu pochodzi szereg jego utworów zgodnych z oczekiwaniami władz sowieckich, m.in. pierwszy polski wiersz o Stalinie. 

Był więźniem obozu hitlerowskiego we Lwowie i w Tarnopolu. Po ucieczce z tego drugiego - w mundurze SS-mana - należał do Polskiej Partii Robotniczej. Był żołnierzem Gwardii Ludowej i Armii Ludowej. Brał udział w walkach partyzanckich. Był uczestnikiem bitwy pod Rąblowem. Wydawał w Pruszkowie pismo "Żołnierz w boju" będące organem Gwardii Ludowej (później Armii Ludowej). W Ludowym Wojsku Polskim otrzymał stopień majora. W latach 1946-1950 pracował jako attaché prasowy w Wiedniu, później wyemigrował do Izraela. Do kraju wrócił w 1952 roku.

Do 1956 roku pozostawał objęty zapisem cenzury, a jego utwory podlegały wycofaniu z bibliotek. Potem publikował m.in. na łamach tygodnika "Świat". Sięgając po formułę starożytnych sentencji, posługując się ostrym dowcipem, kalamburem, grą słów, konceptem językowym, konceptem poetyckim, skrótem myślowym, budował wyjątkowo trafny komentarz do współczesnych zjawisk społecznych i politycznych. Jest autorem tomów aforyzmów "Myśli nieuczesane" (1957) i "Myśli nieuczesane nowe" (1964), przetłumaczonych na kilkanaście języków.

Czytaj także:

Na audycję "Czas pogody" w niedzielę (6.03) w godz. 10.00-12.00 zaprasza Zbigniew Krajewski.

kk