Gierek awansował w najwyższych strukturach partii zwłaszcza od 1951 roku, kiedy skutecznie przerwał strajk w kopalni Kazimierz-Juliusz. Podczas rządów Władysława Gomułki był przede wszystkim I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach. W latach 60. XX wieku Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie zarządzane przez niego stały się symbolem dobrobytu w siermiężnym PRL-u i nazywane były "polską Katangą". Z czasem Edward Gierek został I sekretarzem PZPR.
Publicysta, polityk Janusz Rolicki, autor kilku książek o Edwardzie Gierku powiedział w wywiadzie dla Rzeczpospolitej w 2013 roku, że Edward Gierek spodobał się przywódcy ZSRR Leonidowi Breżniewowi, był na jego krótkiej liście następców Gomułki, bo znał się na metalurgii, nosił świetnie skrojone garnitury, a na dodatek był małomówny. Sympatia Breżniewa przesądziła o karierze Gierka w dekadzie lat 70.
Protesty robotnicze i opozycja demokratyczna
Jednak to w dekadzie Gierka, po protestach robotniczych w Ursusie, Radomiu i w Płocku w czerwcu 1976 roku, powstało wiele organizacji opozycji demokratycznej: Komitet Obrony Robotników, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Studenckie Komitety Solidarności, Ruch Młodej Polski, Konfederacja Polski Niepodległej, a w 1978 roku Wolne Związki Zawodowe najpierw na Górnym Śląsku, a następnie na Wybrzeżu. Z ich działalności Gierek tłumaczył się podobno w Moskwie.
Znaczenie organizacji opozycyjnych doceniał wybrany na papieża Karol Wojtyła, który już jako Jan Paweł II przybył z pielgrzymką do ojczyzny w czerwcu 1979 roku. Postawa, gesty, homilie Ojca Świętego były otwartym wyzwaniem dla walczącego z religią i narodowymi ruchami wolnościowymi Związku Sowieckiego.
Jak było zatem wtedy z tą sympatią Breżniewa dla Gierka, czy I sekretarz stracił zaufanie Moskwy, skoro po karnawale Solidarności został nawet internowany?
Czytaj także:
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadziła: Dorota Truszczak
Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski")
Data emisji: 12.06.2023
Godzina emisji: 21.08
DS
Czasy Gierka, Breżniewa i nowe formy opozycji - Jedynka - polskieradio.pl