Czasy Gierka, Breżniewa i nowe formy opozycji

Data publikacji: 13.06.2023 07:30
Ostatnia aktualizacja: 13.06.2023 13:40
Ten tekst przeczytasz w 1 minutę
Edward Gierek podczas przemówienia na sali obrad w budynku KC PZPR
Edward Gierek podczas przemówienia na sali obrad w budynku KC PZPR, Autor - Narodowe Archiwum Cyfrowe
O tym, że Edward Gierek miał dobre notowania w Moskwie, świadczyć może fakt, że już w trakcie przesilenia październikowego 1956 roku przywódca Związku Sowieckiego Nikita Chruszczow upominał towarzyszy polskich, aby do nowego Biura Politycznego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej włączyć towarzysza Gierka. Była to opinia z 2008 roku historyka, działacza socjalistycznego i komunistycznego Andrzeja Werblana.

Gierek awansował w najwyższych strukturach partii zwłaszcza od 1951 roku, kiedy skutecznie przerwał strajk w kopalni Kazimierz-Juliusz. Podczas rządów Władysława Gomułki był przede wszystkim I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach. W latach 60. XX wieku Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie zarządzane przez niego stały się symbolem dobrobytu w siermiężnym PRL-u i nazywane były "polską Katangą". Z czasem Edward Gierek został I sekretarzem PZPR.

Publicysta, polityk Janusz Rolicki, autor kilku książek o Edwardzie Gierku powiedział w wywiadzie dla Rzeczpospolitej w 2013 roku, że Edward Gierek spodobał się przywódcy ZSRR Leonidowi Breżniewowi, był na jego krótkiej liście następców Gomułki, bo znał się na metalurgii, nosił świetnie skrojone garnitury, a na dodatek był małomówny. Sympatia Breżniewa przesądziła o karierze Gierka w dekadzie lat 70.

POSŁUCHAJ

41:29

Czasy Gierka, Breżniewa i nowe formy opozycji (Jedynka/Historia żywa)

Protesty robotnicze i opozycja demokratyczna

Jednak to w dekadzie Gierka, po protestach robotniczych w Ursusie, Radomiu i w Płocku w czerwcu 1976 roku, powstało wiele organizacji opozycji demokratycznej: Komitet Obrony Robotników, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Studenckie Komitety Solidarności, Ruch Młodej Polski, Konfederacja Polski Niepodległej, a w 1978 roku Wolne Związki Zawodowe najpierw na Górnym Śląsku, a następnie na Wybrzeżu. Z ich działalności Gierek tłumaczył się podobno w Moskwie.

Znaczenie organizacji opozycyjnych doceniał wybrany na papieża Karol Wojtyła, który już jako Jan Paweł II przybył z pielgrzymką do ojczyzny w czerwcu 1979 roku. Postawa, gesty, homilie Ojca Świętego były otwartym wyzwaniem dla walczącego z religią i narodowymi ruchami wolnościowymi Związku Sowieckiego.

Jak było zatem wtedy z tą sympatią Breżniewa dla Gierka, czy I sekretarz stracił zaufanie Moskwy, skoro po karnawale Solidarności został nawet internowany?

Czytaj także:

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadziła: Dorota Truszczak

Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski")

Data emisji: 12.06.2023 

Godzina emisji: 21.08

DS

Polska i świat
Polska i świat
cover
Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.