Nasze czy obce? Nasz stosunek do zabytków innych kultur w Polsce

Data publikacji: 05.04.2024 08:39

Ostatnia aktualizacja: 05.04.2024 10:28

Ten tekst przeczytasz w 2 minuty

Synagoga im. Zalmana i Rywki Małżonków Nożyków, znajdująca się przy ulicy Twardej 6 w Warszawie. Jedyna czynna przedwojenna synagoga w mieście, która przetrwała II wojnę światową, Autor - Ambasada Studio/shutterstock.com

Historię i kulturę naszego kraju współtworzyły różne mniejszości narodowe, m.in. ukraińska, niemiecka, żydowska i ormiańska, oraz etniczne, np. mniejszość romska czy tatarska. Jaki jest stosunek Polaków do zabytków innych kultur, które znajdują się na terenie naszego kraju?

Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków zlecił badanie, którego celem było dowiedzenie się, jaki jest stosunek Polaków do zabytków innych kultur, które znajdują się na terenie naszego kraju.
Badanie przeprowadzone przez Pracownię Badań Społecznych pokazało, że 84 proc. Polaków uważa, że powinno się dbać o zabytki innych kultur, których przedstawiciele nie mieszkają już w danym regionie, a 70 proc. chce, aby dziedzictwo mniejszości było lepiej promowane.

Nasze czy obce? - nasz stosunek do zabytków

Jaki jest stosunek Polaków do zabytków innych kultur, które znajdują się na terenie naszego kraju? Aby móc odpowiedzieć na to pytanie, Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków poprosił Pracownię Badań Społecznych o przeprowadzenie badań społecznych, czego efektem jest raport pt. "Stosunek Polaków do zabytków innych kultur na terenie Polski".

Wynika z niego m.in., że aż 84 proc. badanych uważa, że powinno się dbać o zabytki innych kultur, których przedstawiciele nie mieszkają już w danym regionie. 70 proc. chce, aby dziedzictwo mniejszości było lepiej promowane, a 63 proc. jest za tym, aby uwzględnić tę kwestię w programie nauczania.

Sześciu na dziesięciu Polaków (59 proc.) deklaruje, że zna zabytki innych kultur. Dotyczy to przede wszystkim obiektów takich jak: świątynie (80 proc.), cmentarze (64 proc.), zamki i fortyfikacje (54 proc.). Najczęściej kojarzone przez Polaków zabytki innych kultur to świadectwa kultury żydowskiej (74 proc.) i niemieckiej (55 proc.).

Czytaj także:

Szef Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków: dziedzictwo lokalne dla nas Polaków jest najważniejsze

Jakie są powody takich deklaracji?

Za pozytywnym stosunkiem do dziedzictwa mniejszości stoją względy zarówno o znaczeniu zasadniczym, jak i te praktyczne.

Narodowość, z którą pierwotnie związany był obiekt, nie ma znaczenia, jeśli skupia wokół siebie lokalną społeczność i umożliwia badanym atrakcyjne spędzenie czasu. Kluczowe są wizualna atrakcyjność oraz wartość historyczna i kulturowa obiektu, a nie jego pochodzenie.

- Jeśli widzimy, że te zabytki prosperują dobrze w naszej okolicy, to, bez względu na ich pochodzenie, jesteśmy z nich dumni. Jesteśmy dumni z tego, że przyjeżdżają turyści, że okolica na siebie zarabia, że nasz region jest doceniany przez osoby, które przyjeżdżają - powiedziała w "Kulturalnej Jedynce" Anna Bartosiak z Wydziału Współpracy Instytucjonalnej i Badań Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków.

Gość radiowej Jedynki zauważyła, że ludzie zżywają się z zabytkami niezależnie od ich rodowodu. - Te obiekty są w naszej okolicy, żyjemy pomiędzy nimi - wskazała. - Asymilujemy je, czasem nawet zapominamy, jaka była ich faktyczna historia - podkreśliła i jako przykład podała zamek w Malborku.

Bartosiak zwróciła też uwagę na to, że części zabytków nie odbieramy jako nam obcych. - Z ziemiami wschodnimi jest bardzo ciekawa historia. Tam był bardzo duży miks kulturowy. Jeżeli na jednym podwórku mieszkają i katolicy, i prawosławni, to ci drudzy nie są już "obcymi". Są sąsiadami. Ich cerkwie nie są obce - wyjaśniła.