Pediatra, satyryk i tłumacz literatury francuskiej. Co wiemy o Tadeuszu Boyu-Żeleńskim? (Historia bliska/Jedynka)

Czym zajmował się Tadeusz Boy-Żeleński?
<a href="https://www.polskieradio.pl/8/405/artykul/1152303,tadeusz-boyzelenski-pisarz-krystalicznie-czytelny" target="_blank">Tadeusz Boy-Żeleński był publicystą podejmującym liczne społeczne krucjaty. Walczył o prawa kobiet, a także o ograniczenie roli Kościoła. Przysparzało mu to licznych wrogów, wśród których przodowali narodowcy i konserwatyści</a>. - Moja przygoda z Boyem trwa dziesięć lat, więc patrzę już trochę inaczej. Trudno mi wyodrębnić jedną szczególną fazę tego "związku", ale wiem, co jemu byłoby najbliższe. Byłaby to działalność recenzencka - przekonuje Monika Śliwińska. 
Chodzi oczywiście o wrażenia i felietony teatralne. Jakkolwiek Żeleński w pierwszych swoich tomach zarzeka się, że to zajęcie przypadkowe, to w pewnym momencie szczerze wyznaje, jak owe recenzje są dla niego ważne. - Czuł też, że jest niedoceniany na tej niwie - nie ma wątpliwości rozmówczyni Michała Wójcika. Dodaje, że bohater audycji "Historia bliska" był również lekarzem, kabareciarzem, satyrykiem czy tłumaczem z języka francuskiego. 
 
<div class="audio atarticle emb uid-75cde6c1-62bd-4f63-9338-1b70da8dd117 audio-default-html"><header> Posłuchaj </header>
<div class="positioner"><span data-media="{&quot;id&quot;:3646876,&quot;file&quot;:&quot;//static.prsa.pl/75cde6c1-62bd-4f63-9338-1b70da8dd117.mp3&quot;,&quot;provider&quot;:&quot;audio&quot;,&quot;uid&quot;:&quot;75cde6c1-62bd-4f63-9338-1b70da8dd117&quot;,&quot;length&quot;:2091,&quot;autostart&quot;:true,&quot;link&quot;:&quot;&quot;,&quot;title&quot;:&quot;Jedynka%202024_10_14-21-08-00.mp3&quot;,&quot;desc&quot;:&quot;Pediatra%2C%20satyryk%20i%20t%C5%82umacz%20literatury%20francuskiej.%20Co%20wiemy%20o%20Tadeuszu%20Boyu-%C5%BBele%C5%84skim%3F%20%28Historia%20bliska%2FJedynka%29&quot;,&quot;advert&quot;:0,&quot;type&quot;:&quot;muzyka&quot;}" class="play pr-media-play"> 34:51 Jedynka 2024_10_14-21-08-00.mp3 Pediatra, satyryk i tłumacz literatury francuskiej. Co wiemy o Tadeuszu Boyu-Żeleńskim? (Historia bliska/Jedynka) <a data-media="{&quot;id&quot;:3646876,&quot;file&quot;:&quot;//static.prsa.pl/75cde6c1-62bd-4f63-9338-1b70da8dd117.mp3&quot;,&quot;provider&quot;:&quot;audio&quot;,&quot;uid&quot;:&quot;75cde6c1-62bd-4f63-9338-1b70da8dd117&quot;,&quot;length&quot;:2091,&quot;autostart&quot;:false,&quot;link&quot;:&quot;&quot;,&quot;title&quot;:&quot;Jedynka%202024_10_14-21-08-00.mp3&quot;,&quot;desc&quot;:&quot;Pediatra%2C%20satyryk%20i%20t%C5%82umacz%20literatury%20francuskiej.%20Co%20wiemy%20o%20Tadeuszu%20Boyu-%C5%BBele%C5%84skim%3F%20%28Historia%20bliska%2FJedynka%29&quot;,&quot;advert&quot;:0,&quot;type&quot;:&quot;muzyka&quot;}" class="iPlus add-to-play"> </a></div>
</div>
 
Jaką specjalizacją medyczną legitymował się Boy-Żeleński?
Zaczynał jako pediatra, był pomysłodawcą "Kropli mleka", czyli programu sztucznego żywienia niemowląt. - Szukał swojej specjalizacji, na co wskazują kolejne prace naukowe, które publikował. Zarówno z dziedziny neurologii czy choćby hematologii. Ostatecznie postawił na pediatrię, był dwa razy we Francji - podkreśla autorka biografii "Książę". Sam Boy-Żeleński zwracał jednak uwagę na odpowiedzialność towarzyszącą temu zajęciu.
Często zwracano uwagę na jego liczne niekonwencjonalne zachowania, do których sam zresztą niejednokrotnie się publicznie przyznawał. - On w pewnym momencie jest takim ekshibicjonistą literackim. Jeśli chodzi natomiast o napady melancholii, to myślę, że miał to po matce. Te stany jego przeżyć bardziej refleksyjnych, depresyjnych znajdujemy w pierwszym okresie jego twórczości. Wtedy gdy stawiał na utwory liryczne - tłumaczy autorka "Księcia".  
Satyryk i tłumacz
<a href="https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/2425325,tadeusz-boyzelenski-pisarz-dzialacz-kabareciarz" target="_blank">W pewnym momencie postawił jednak na działalność satyryczną. Od roku 1906 współtworzył kabaret Zielony Balonik, pisząc do niego teksty.</a> Jego poczucie humoru szokowało, zdumiewało i było niezwykle obrazoburcze. - Oburzenie było straszne. Boy-Żeleński sam mówił, że za jego "Litanię ku czci P. T. Matrony Krakowskiej" przez długi czas starsze panie nie chciały podawać mu ręki do całowania - zdradza Monika Śliwińska. 
Poważną część biografii Boya stanowią tłumaczenia. Z francuskiego przełożył m.in. "Testament" Villona, "Myśli" Pascala, "Kubusia Fatalistę", "Tristana i Izoldę", dzieła Prousta czy Balzaca. Jak się jednak okazuje, w swojej pracy Żeleński pomijał całe oryginalne akapity, a wręcz strony. - Współcześni tłumacze mówią wprost, jaki mają z tym problem. Liczba opuszczeń w niektórych miejscach była bardzo duża i nie wytrzymałaby tego standardu dzisiejszego - nie kryje gościni Michała Wójcika. 
***
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
Tytuł audycji: <a href="https://jedynka.polskieradio.pl/audycje/10664" target="_blank">Historia bliska</a>
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
Prowadził: <a href="https://www.polskieradio.pl/michal-wojcik/tag178487" target="_blank">Michał Wójcik</a>
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn" data-wtg-lazy="15">
Gość: Monika Śliwińska (autorka książki "Książę. Biografia Tadeusza Boya-Żeleńskiego)
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
Data emisji: 14.10.2024 r. 
</div>
<div class="Typography-sc-c7p2ep-0 jYCCxn">
Godzina emisji: 21.08
mg/wmkor
</div>

Zobacz także

Tadeusz Boy-Żeleński

literatura

Michał Wójcik