50 lat od premiery "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy. O kulisach powstania arcydzieła

"Ziemia obiecana" - film, który się nie starzeje

21 lutego 1975 roku w warszawskim kinie Relax odbyła się premiera filmu "Ziemia obiecana" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Film jest ekranizacją powieści autorstwa Władysława Stanisława Reymonta o tym samym tytule.

- To  jest cudowny, radosny dzień. Mimo, że minęło już 50 lat i spotykamy się w tym gronie, oczywiście poza Andrzejem Wajdą i Wojtkiem Pszoniakiem. To jest ten moment, że możemy mówić, że ten film jest cały czas kochany przez widzów, to wzruszające - powiedziała na antenie Jedynki Anna Nehebrecka, aktorka. 

Film opowiada historię trójki przyjaciół - polskiego ziemianina Karola Borowieckiego (Daniel Olbrychski), niemieckiego przemysłowca Maksa Bauma (Andrzej Seweryn) i żydowskiego handlowca Moryca Welta (Wojciech Pszoniak), którzy w realiach XIX-wiecznej Łodzi, postanawiają od podstaw stworzyć własną fabrykę. 

 - Wiedziałem, że mam grać tę postać i nawet byłem trochę zawiedziony, że według jakieś nudnej książki. "Ziemię obiecaną" jako literaturę odkryłem dopiero wiele lat po nakręceniu film Andrzeja, przedtem nie mogłem przez to przebrnąć - przyznał Olbrychski. - Ja nie wiedziałem wówczas, że za chwilę zacznie się praca nad arcydziełem - dodał. 

Andrzej Seweryn w roli Maksa Bauma

Kiedy Andrzej Seweryn otrzymał rolę w "Ziemi obiecanej" był młodym aktorem, został dostrzeżony przez Wajdę w szkole teatralnej. - Andrzej przychodził na dyplomy aktorskie, takie przedstawienia wieńczące studia w szkole teatralnej. Widocznie widział moją pracę i wydaje mi się, że wiem, które przedstawienia widział - stwierdził Andrzej Seweryn. - Nie miałem zdjęć próbnych do "Ziemi obiecanej" - zdradził. 

Grono wybitnych aktorów

W filmie wystąpili m.in. Kalina Jędrusik (Lucy Zuckerowa), Anna Nehrebecka (Anka), Bożena Dykiel (Mada Muller), Jerzy Nowak (Zucker), Andrzej Szalawski (Herman Buchholz), Stanisław Igar (Grunspan), Franciszek Pieczka (Muller), Andrzej Łapicki (Trawiński), Wojciech Siemion (Wilczek), Zbigniew Zapasiewicz (Kessler) i Jerzy Zelnik (Stein). Niezwykłą kreację stworzył Włodzimierz Boruński (Halpern), który, zdaniem poety i krytyka Piotra Matywieckiego, "reprezentuje" w filmie swego bliskiego krewnego Juliana Tuwima. "Jest żywym przedstawicielem zmarłego poety, chodzącego jako widmo po mieście swojej młodości" - napisał w książce "Twarze Tuwima" (WAB ,2007).

Czytaj także:

Film Andrzeja Wajdy zdobył szereg nagród, m.in. na festiwalach filmowych w Chicago, Moskwie, Brukseli, Belgradzie, Kartagenie, Valladolid. Otrzymał nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Oprócz filmu z 1975 roku, wersji reżyserskiej z roku 2000, powstała również wersja zrekonstruowana cyfrowo (rok 2012), którą pokazywano wówczas w Krakowie w ramach festiwalu Off Plus Camera. 

Ponadto w programie:

Druga godzina audycji poświęcona została historii Łodzi, jej włókienniczej tradycji. Porozmawialiśmy także o współczesnych łódzkich artystach.

Czytaj także:

Tytuł audycji: Mapa kultury 

Prowadziła: Martyna Podolska

Goście: Anna Nehebrecka (aktorka), Daniel Olbrychski (aktor), Andrzej Seweryn (aktor), Marzena Bomanowska (dyrektor Muzeum Kinematografii w Łodzi), Agnieszka Płoszaj (autorka powieści kryminalno-obyczajowych), Mariusz Wilczyński (łódzki reżyser animacji, malarz, performer, scenograf), Grażyna Bąkiewicz (łódzka pisarka, historyczka, nauczycielka) i  Marta Kowalewska (główna kuratorka Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi).

Data emisji: 21.02.2025 r.

Godzina emisji: 20.00-22.00

Jedynka/PAP/IAR/ans