Mediacja w sprawach karnych i nieletnich

Być może niektórym osobom rozważającym możliwość podjęcia mediacji w sprawie karnej wydaje się, że decyzja o ugodzie ze sprawcą czynu karalnego oznacza, że ten uniknie kary. Czy tak jest rzeczywiście?

Magdalena Grudziecka z Polskiego Centrum Mediacji: Mediatorzy nie są abolicjonistami. W zależności od tego, jaki to jest czyn, zgodnie z Kodeksem karnym jest jakaś kara, a ta kara może – to już sędzia decyduje – być wymierzona lub nie.

Dr Elżbieta Dobiejewska z Dolnośląskiego Ośrodka Mediacji: Może jednak być tak, że konsekwencją mediacji będzie łagodniejszy wymiar kary, albo odstąpienie od kary, albo wydanie wyroku w zawieszeniu zamiast skazanie na bezwzględne pozbawienie wolności sprawcy.

Jolanta Chlebowska, prezes Stowarzyszenia Mediatorów w Częstochowie:  To jednak zawsze jest decyzja sądu. Sąd, wymierzając karę, bierze pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo osiągniętą pomiędzy nimi ugodę. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, jeżeli doszło do pojednania stron i szkoda została naprawiona lub strony uzgodniły sposób jej naprawienia. Sąd może zastosować również nadzwyczajne złagodzenie kary, jeżeli sprawca czynił starania o naprawienie szkody, nawet jeżeli chciał brać udział w postępowaniu mediacyjnym, a na przykład druga strona mu nie pozwoliła.

Magdalena Grudziecka: Niezależnie od wymiaru kary, w mediacji najważniejsze jest zadośćuczynienie pokrzywdzonemu. Sprawca ma za zadanie naprawić bądź zadośćuczynić osobie pokrzywdzonej – to jest ta idea sprawiedliwości naprawczej, że nie zajmujemy się sprawcą i tym, jak bardzo zranił Najjaśniejszą Rzeczpospolitą i jak bardzo naruszył Kodeks karny, natomiast w centrum zainteresowania najbardziej istotna jest osoba pokrzywdzona, czyli to, co dany czyn zrobił jej konkretnie, jak bardzo ją zranił, skrzywdził i jak istotne jest zadośćuczynienie.

Dr Beata Czarnecka-Dzialuk z Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości: Także to, jak ono ma wyglądać i jaki mieć wymiar. Mediacja na przykład może wskazać w jaki sposób ma się naprawić szkodę, jakie ma być to zadośćuczynienie. Mediacja może służyć temu, żeby określić w wyroku sądu konkretny sposób naprawienia szkody.

Magdalena Grudziecka: Wcale mediacja nie musi oznaczać rozwiązania łatwiejszego dla sprawcy. Wbrew pozorom, dużo trudniej sprawcy jest zadośćuczynić, zobaczyć jak przeżywa to druga strona, dowiedzieć się, co ten czyn jej zrobił. Jest to dużo trudniejsze emocjonalnie niż poddać się karze.

PzJ 1 – Jak chronić prawa ofiary w trakcie mediacji?
PzJ 2 – Jak zorganizować spotkanie ofiary ze sprawcą?

Przygotowała: Karolina Wichowska.