Lata 1977-78. Wybór papieża-Polaka

Wcześniej, w styczniu 1977 roku Episkopat złożył premierowi memoriał poświęcony kryzysowi demograficznemu w Polsce. Poza cenzurą ukazał się pierwszy zeszyt kwartalnika literackiego "Zapis". Odbyła się premiera filmu "Barwy ochronne" Krzysztofa Zanussiego.  

A w lutym "Człowieka z marmuru" Andrzeja Wajdy. W marcu, po 10 latach, Rada Państwa ratyfikowała dwa międzynarodowe pakty obejmujące prawa obywateli w wielu dziedzinach. Powstał ROPCiO - Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, z którego rok później wyodrębniła się Konfederacja Polski Niepodległej Leszka Moczulskiego. W maju tragiczna śmierć studenta UJ Stanisława Pyjasa. Tydzień później poświęcenie kościoła w Nowej Hucie. W lipcu amnestia dla skazanych za udział wydarzeniach czerwca 1976 roku. Ukazała się wstrząsająca książka Kazimierza Moczarskiego "Rozmowy z katem", której bohaterem był jeden z likwidatorów powstania w getcie warszawskim hitlerowski zbrodniarz Jürgen Stroop. Wrzesień przyniósł przekształcenie KOR w Komitet Samoobrony Społecznej KSS KOR i działalnością Biura Interwencji pod kierunkiem Zofii i Zbigniewa Romaszewskich.  

Także narodziny Niezależnej Oficyny Wydawniczej (NOWa) pierwszego w PRL niezależnego przedsiębiorstwa edytorskiego. Październik to początek powstawania w kilku miastach uniwersyteckich Studenckich Komitetów Solidarności, a w Warszawie tzw. Uniwersytetu Latającego. Edward Gierek odwiedził papieża Pawła VI w grudniu, w którym gościem władz polskich był prezydent USA Jimmy Carter.   W Paryżu ukazała się książka "Kościół, lewica, dialog" Adama Michnika.

Z kolei styczeń 1978 roku przyniósł powstanie Towarzystwa Kursów Naukowych, którego niezależne seminaria rozbijały bojówki aktywistów młodzieżowych, a Polski PEN-Club protestował przeciwko cenzurze prewencyjnej. W lutym powstały Komitety Założycielskie Wolnych Związków Zawodowych na Śląsku i Wybrzeżu. Ukazała się książka Hanny Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem" - zapis rozmów z Markiem Edelmanem, jednym z dowódców powstania w getcie warszawskim. W marcu kapitan Krystyna Chojnowska-Listkiewicz jako pierwsza kobieta w historii opłynęła samotnie Ziemię, a niebawem Mirosław Hermaszewski - pierwszym Polakiem w Kosmosie. Na kwietniowym XX Zjeździe Związku Literatów Polskich głosy krytyki o sytuacji w kulturze i postulat o historii bez zafałszowań i przemilczeń. Przykład: Katyń. Druga połowa roku pod znakiem narodzin ruchu samoobrony chłopskiej będącego odpowiedzią na błędną politykę rolną państwa, początek współpracy polsko-czechosłowackiej opozycji KSS "KOR" i Karty 77 i pierwsze spotkanie Konserwatorium "Doświadczenie i Przyszłość" zrzeszające  pozycyjnych intelektualistów i partyjnych liberałów.

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadzi: Dorota Truszczak

Gość: prof. Andrzej Nowak 

Data emisji: 6.04.2020 r. 

Godzina emisji: 21.07

ag