Najpiękniejsze palmy wielkanocne po raz 32.

Wydarzenie to odbywa się w urokliwej scenerii zabytkowego, drewnianego kościoła. Jego celem jest kultywowanie tradycyjnych, lokalnych wzorów palm wielkanocnych, unikatowych zarówno pod względem stosowanych form, jak i zdobień. Do udziału w konkursie, a także warsztatach tworzenia palm zaprasza pomysłodawczyni konkursu – twórczyni ludowa i kierowniczka Zespołu regionalnego Dolanie w Gilowicach Wanda Hajok.

Z początku organizatorzy obawiali się o frekwencję, ale ta przeszła ich oczekiwania. W tym roku konkurs na tradycyjną palmę odbędzie się 32. raz! Ale nie tylko konkurs ma promować lokale tradycje:

- Postanowiliśmy zrobić także warsztaty, które przypomną i nauczą budowania palm. Mnóstwo dzieci, rodziców, dziadków brało udział w tym tradycyjnym budowaniu. Efekt pracy na warsztatach widać co roku, podczas procesu wokół naszego zabytkowego kościółka. To przepiękne, różnorakie palmy! Z roku na rok inicjatywa zaczęła się rozrastać. Przyjeżdżały grupy autokarowe z różnych stron Polski.

Jak podkreśla organizatorka - wielkim sukcesem Gilowic jest to, że dzięki ich wydarzeniu palmowa tradycja na nowo rozprzestrzeniła się na Żywiecczyźnie.

Rodzaje palm w okolicach Gilowic

- Wprowadziliśmy także "palmy dziecięce". To kategoria zarezerwowana dla najmłodszych, którzy nie mogliby utrzymać pełnowymiarowych palm, które są naprawdę ciężkie - mówi Wanda Hajok.

Symbolika palm

Jak podkreślała Wanda Hajok, organizatorzy konkursu skupiają się na zachowaniu obrzędowej tradycji Niedzieli Palmowej. Dlatego sam konkurs odbywa się dopiero po mszy świętej w kościółku św. Andrzeja. A biorące w nim udział palmy, muszą "wejść" do świątyni i uczestniczyć w procesji wokół niej. Niektóre rodziny biorące udział w konkursie do dziś zachowują związane z Kwietną Niedzielą tradycje. Wedle nich: zimozielone rośliny oplatające palmy symbolizują żywotność, z kolei dzieci do tej pory zachęca się do zjedzenia kocanki z wierzbowej gałęzi, by ustrzec je przed bólem gardła.

O symbolice roślin wplatanych w palmy, tradycji wytwarzania kwiatów z bibuły itp. można dowiedzieć się na poprzedzających konkurs - darmowych - warsztatach w siedzibie GOK-u w Gilowicach. Panuje na nich rodzinna atmosfera, a bardziej doświadczeni twórcy służą radą adeptom palmowego rękodzieła.

Pożegnanie śpiewaczki Janiny Smagały

1 kwietnia w wieku 89 lat odeszła Janina Smagała z Czermna - wsi w regionie sannicko-gąbińskim (okolice Płocka). Była wybitną śpiewaczką. Urodziła się w 1935 roku i przed laty miała okazję śpiewać z nieżyjącym już, sławnym skrzypkiem, Józefem Ciastkiem. W latach 70. Polskie Radio dokonało wielu cennych nagrań z ich udziałem.

Pani Janina dała się zapamiętać jako energetyczna i tryskająca humorem. Jak wspominała, pieśni uczyła się od taty.

- Na zabawach, spotkaniach ludzie sobie śpiewali, jedno od drugiego się uczyło, na niedzielę się czekało jak na zbawienie, bo wtedy coś się działo, jakaś zabawa czy potańcówka. I naprawdę było wesoło. Jesienią jak były wykopki, to się motyką robiło cały dzień, a potem zabawa.

Dwa lata temu ze śpiewaczką spotkała się Justyna Piernik. Wysłuchaliśmy opowieści pani Janiny o życiu codziennym i świątecznym na wsi, o pracy i oczywiście o muzyce, której uczyła się od ojca.

Kosmackie pisanki - misterne wzory z Ukrainy

Czas przed Wielkanocą to też czas na przygotowanie pisanek. Tworzenie pisanek z Kosmacza na Huculszczyźnie to wielopokoleniowa tradycja. Kosmackie pisanki wyróżniają się drobnymi geometrycznymi wzorami, są bardzo barwne (żółć i pomarańcz są charakterystycznymi kolorami), wykonywane techniką batikową. Opowiada o nich twórca ludowy, regionalista Dmytro Pożodżuk.