Twórczość Antoniego Czechowa to jest fenomen

W Teatrze Narodowym w Warszawie trwają próby do premiery spektaklu "Trzy siostry" w reżyserii Jana Englerta. W tym roku dramaty Antoniego Czechowa mają być wystawione w wielu polskich teatrach, m.in. w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu, w stołecznym Współczesnym, w Teatrze Ludowym i Starym Narodowym w Krakowie. Ponadto, niedawno zostały one wydane w nowym zbiorze (ale w "starych" tłumaczeniach) pt. "Dramaty" (publikacja Teatru Nowego im. K. Dejmka w Łodzi i Instytutu Teatralnego im. M. Hertza).

Antoni Czechow (1860-1904) był rosyjskim nowelistą i dramatopisarzem. Uznawany jest za mistrza "małych form literackich", w których przeważały obrazki obyczajowe, miniatury z życia urzędników, kupców, ziemian i chłopów, łączące komizm z wyraźnymi akcentami krytyki społecznej. Znany jest głównie z dramatów odtwarzających tragizm powszedniej egzystencji zwykłych, przeciętnych ludzi, zazwyczaj pozbawionych woli działania, w których konflikty ukazywał w aspekcie ogólnoludzkim, społeczno-psychologicznym, a zarazem czysto rosyjskim.

Czytaj także:

To jest fenomen

O tym, dlaczego Antoni Czechow jest wciąż jednym z najważniejszych dramatopisarzy, a jego dzieła, wystawiane i czytane, ciągle opowiadają o nas, pomimo upływu wielu lat, rozmawialiśmy w Programie 1 z inicjatorem wydania jego dramatów prof. Jackiem Orłowskim, tłumaczką  Agnieszką Lubomirą Piotrowską, a także z reżyserem przygotowywanego spektaklu, Janem Englertem. 

- Czechow jest bardzo ważnym autorem w kształceniu artystów, w teatrze polskim. Jest kluczowym autorem dla rozwoju artystycznego, intelektualnego artysty. Niewielu jest takich autorów, obok niego wymienić można raptem Szekspira, Ibsena, Moliera - wskazał prof. Jacek Orłowski. - To jest fenomen, że od tylu lat teatr polski i teatr światowy gra Czechowa. Powstają nowe interpretacje - dodał gość radiowej Jedynki.

- Cytując jednego z krytyków: Czechow stworzył właściwie dramat egzystencji, opisał egzystencję człowieka w obiektywnym kształcie, dotarł do fundamentalnej prawdy o naszym życiu. To powoduje, że czas mija, czas płynie, zmieniają się idee, mody, a my ciągle odnajdujemy w nim siebie - powiedział. - Sytuacja duchowa człowieka Zachodu nie zmieniła się od czasów epoki, w której pisał Czechow, epoki narastającej wielkiej transformacji kulturowej, społecznej, duchowej. W tym sensie Czechow jest pisarzem bardzo głęboko współczesnym - zauważył.

- Ja bardzo dużo jeżdżę do Rosji, uczestniczę w festiwalach, oglądam przedstawienia. Czechow jest niesamowicie intensywny na rosyjskiej scenie. Moją uwagę zwróciło to, z jaką łatwością oni opowiadają różne historie, przenoszą Czechowa w najróżniejsze epoki, zupełnie go nie przepisując. W Rosji oglądam Czechowa ubranego we współczesny kostium, oglądam "Mewę" ubraną w kostium odwilży chruszczowowskiej, i nie ma najmniejszych zmian w tekście. Ten tekst pasuje, ponieważ jest uniwersalny - opowiedziała Agnieszka Lubomira Piotrowska.

- Frazy Czechowa są dojmujące, chociaż on sam uważał, że pisze komedie, a wręcz farsy. Te teksty są wielowarstwowe, głębokie. Proste zdania, za którymi się kryją całe światy, całe historie. To jest niezwykle. Człowiek ma ciarki. Jest w tym taka siła, że widz jest wbity w fotel - stwierdziła.

Jan Englert zapytany, w czym tkwi siła twórczości Czechowa, odpowiedział, że w tym, iż autor zajmował się człowiekiem. - Siła literatury klasycznej, dramaturgicznej, teatralnej jest zbudowana nie na zajmowaniu się ogólnymi problemami, problemami całego społeczeństwa, tylko na zajmowaniu się problematami dotyczącymi jednostki. To są pełnokrwiste postaci, z którymi możemy się identyfikować - wyjaśnił dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie.

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

Tytuł audycji: Kulturalna Jedynka

Prowadziła: Martyna Podolska

Data emisji: 15.01.2021 r. 

Godzina emisji: 21.10

kk