Kanony piękna. Sztuka ogrodowa na przestrzeni dziejów

Sztuka ogrodowa, na przestrzeni dziejów, kształtowała kanony piękna. W życiu społecznym i kulturowym ogrody spełniały rozmaite funkcje. - Ogrody zawsze były istotne pod kątem statusu społecznego, ponieważ to jest taki element, którego może nie być i ludzie mogą się bez nich obyć, ale jest to element piękna, na który byliśmy wrażliwi od najdawniejszych czasów - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia dr Anna Majdecka-Strzeżek, architekt krajobrazu. - Projektowanie i utrzymanie ogrodu jest trudne, wymagające i kosztowne i niegdyś posiadanie ogrodu było elementem pozycjonowania człowieka w strukturze społecznej i w najdawniejszych czasach mogli sobie na nie pozwolić nieliczni - opowiada gość Jedynki. 

Istnieje wiele rodzajów ogrodów, m.in. królewskie, pałacowe, zamkowe, klasztorne. - Ogrody przy pałacach i zamkach to ogrody rezydencjonalne i z dawnych czasów, charakteryzujące się przepychem i wielkością - opisuje dr Majdecka-Strzeżek. - Typów ogrodów z biegiem czasu tworzono coraz więcej. Zaczęto kształtować ogrody publiczne. W trakcie ich rozwoju, ze względu na sposób wykorzystania, różniły się. Były place zabaw dla dzieci, ogrody wystawowe, następnie zaczęto tworzyć ogrody podporządkowane określonej roślinie - podkreśla. 

"Wyjątkowa uroda miejsca" 

Jak przyznaje rozmówczyni Katarzyny Jankowskiej, ogrody kształtowano po to, by podkreślić wyjątkową urodę miejsca. - Ogrody były wydzielane z otoczenia ogrodzeniem i cała kompozycja była skupiona do środka. Były to najważniejsze drogi oparte o plan linii prostej, rzędowe nasadzenia drzew czy elementy wodne. Woda, niezależnie od epoki, jest zawsze pożądanym elementem, a była trudna do zdobycia, więc jej obecność w ogrodzie, wtedy kiedy nie ma znaczenia użytkowego, tylko reprezentacyjne, podnosiła szczególne znaczenie takiego miejsca - wyjaśnia architekt krajobrazu. - Szczególnym momentem jest epoka baroku, gdzie największe założenia rezydencjonalne sięgały kilku tysięcy hektarów - słyszymy w audycji. 

Ogrody barokowe 

Najsłynniejsze ogrody barokowe w Europie należały do władców. Ludwik XIV, Król Słońce, stworzył tzw. "Splendor Wersalu" za sprawą słynnego twórcy ogrodów - Andre Le Notra. - Wzorcem dla ogrodów barokowych wcale nie był Wersal, tylko Vaux-le-Vicomte. Jest to ogród kameralny, ponieważ ma powierzchnię tylko 450 hektarów, ale zrobił tak wielkie wrażenie na władcy Ludwiku XIV, że odwiedził właściciela tego ogrodu, ściągnął ekipę, która go zaprojektowała i zrealizowała i zaprzągł do pracy w małym, skromnym Wersalu, który dzięki pracy czwórki wybitnych architektów i rzeźbiarzy, przeistoczył się w najwspanialszą rezydencję, ogród najpotężniejszego władcy na świecie - opowiada dr Anna Majdecka-Strzeżek. 

- Wśród obiektów barokowych warto wymienić Wilanów, podmiejską rezydencję króla Jana III Sobieskiego czy Wersal Podlasia, czyli barokowy ogród w Białymstoku, zaprojektowany dla hetmana Jana Klemensa Branickiego - zaznacza. 

W audycji również:

Prof. Aleksander Gieysztor - pierwszy dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie

Jeden z najwybitniejszych naukowców II połowy XX wieku, historyk, mediewista, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, uczestnik Powstania Warszawskiego. Gdy w styczniu 1971 zapadła decyzja o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, Aleksander Gieysztor został członkiem Obywatelskiego Komitetu Odbudowy. Pozostawił liczne prace badawcze i publikacje dotyczące Zamku i przeszłości stolicy. Gościem audycji będzie prof. Przemysław Mrozowski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Zamek Królewski w Warszawie).

Patronat Polskiego Radia

---

Zamek Królewski w Warszawie pełni dziś funkcje muzealne i reprezentacyjne. Pierwotnie był rezydencją książąt mazowieckich, od XVI wieku siedzibą władz I Rzeczypospolitej: króla i Sejmu. W wichrach historii Zamek był wielokrotnie grabiony i dewastowany przez wojska szwedzkie, brandenburskie, niemieckie i rosyjskie. W XIX wieku, po upadku powstania listopadowego, został przeznaczony na potrzeby administracji rosyjskiej. W okresie I wojny światowej pełnił funkcję rezydencji niemieckiego generalnego gubernatora. W latach 1920–1922 był siedzibą Naczelnika Państwa, w latach 1926–1939 rezydencją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W roku 1939 spalony i ograbiony przez Niemców. Doszczętnie zniszczony został w roku 1944. 

Rekonstrukcją Zamku, przeprowadzoną w latach 1971–1984, kierował Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. W roku 1979 w zamku utworzono muzeum, powołano państwową instytucję kultury Zamek Królewski w Warszawie – Pomnik Historii i Kultury Narodowej. Od roku 2014 działa pod nazwą Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum.

Czytaj również: 

Tytuł audycji: Eureka 

Prowadzi: Katarzyna Jankowska 

Goście: dr Anna Majdecka-Strzeżek (architekt krajobrazu) prof. Przemysław Mrozowski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Zamek Królewski w Warszawie)

Data emisji: 4.05.2022 r. 

Godzina emisji: 19.31

ans