Nowy Jork, którego już nie ma. "Rytm Harlemu" Colsona Whiteheada

"Rytm Harlemu" to powieść Colsona Whiteheada, bestsellerowego amerykańskiego pisarza, dwukrotnego laureata Nagrody Pulitzera za powieści "Kolej podziemna" (o ucieczce dwojga niewolników z XIX-wiecznej amerykańskiej plantacji) i "Miedziaki" (o zakładzie poprawczym dla Afroamerykanów na południu USA). Zdaniem tłumacza, Rafała Lisowskiego, książki Whiteheada są z jednej strony prozą literacką, nagradzaną i docenianą przez krytyków, z drugiej zaś to literatura dla wszystkich. - Może to wyjaśniać tę jego popularność, od momentu wydania "Kolei podziemnej" - mówi w rozmowie z Magdą Mikołajczuk. 

Nowy Jork na wyciągnięcie dłoni

Tytuł nie jest przypadkowy. Czytelnik, dzięki lekturze, czuje niesłabnący rytm miasta i zanurza się w atmosferze Harlemu - dzielnicy Nowego Jorku, w której od dziesięcioleci mieszkają głównie Afroamerykanie. Colson Whitehead jako wnikliwy obserwator zasypuje nas mnóstwem szczegółów: dotyczących atmosfery uliczek, klubów i sklepików. Z kart powieści płyną nie tylko dźwięki. Biją z nich również smaki i zapachy. - Atmosfera powieści jest pewnym wyzwaniem dla tłumacza. By nie zagubić tych wszystkich szczegółów i zrozumieć, kto był kim, należy dokonać sporego researchu - mówi gość audycji.

To w pewnym sensie książka o moralności, ale pozbawiona podniosłego charakteru właściwego pogadankom. To przede wszystkim rzecz o wyborach dokonywanych przez każdego z nas. Autentyczna i uniwersalna. - Większość z nas chce myśleć, że zawsze dokonałaby krystalicznie czystych wyborów. Natomiast ze względu na okoliczności czy powiązania, czasami idzie się na kompromisy lub krzywe interesy, jednocześnie będąc w gruncie rzeczy uczciwym i nie mając złych intencji - podkreśla Rafał Lisowski. Colson Whitehead umiejętnie opowiada nam również o istotnych problemach społecznych.

Uniwersalna opowieść o dyskryminacji

W tym przypadku pokazane są nie tylko problemy rasowe: dyskryminacja czarnoskórych, ale również problemy klasowe między Afroamerykanami. - To przypomnienie całej hierarchiczności, struktury de facto kastowej. Na samej górze są wpływowi biali, a na samym dole czarni - zauważa gość Magdy Mikołajczuk. Jednocześnie dodaje, że część wyżej postawionych czarnoskórych odgrywa się za doznawane krzywdy i lata dyskryminacji, poprzez stosowanie tych samych metod wobec Afroamerykanów znajdujących się na niższym szczeblu drabiny społecznej.

Zobacz też: